Mất ngủ sau phẫu thuật là do đâu? Làm gì để khắc phục?

Mất ngủ sau phẫu thuật là một trong những nhân tố hàng đầu làm gia tăng căng thẳng và mệt mỏi cho người bệnh, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và cản trở quá trình hồi phục. Đây là vấn đề không nên xem nhẹ mà cần sớm nhận diện nguyên nhân và có giải pháp khắc phục kịp thời.

Nguyên nhân gây mất ngủ sau phẫu thuật

Đau nhức, ảnh hưởng của thuốc gây tê/gây mê còn sót lại, chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng, tâm lý căng thẳng, lo lắng của người bệnh là các tác nhân phổ biến nhất gây mất ngủ sau phẫu thuật. Bên cạnh đó trong một vài trường hợp, tình trạng này còn có thể là biểu hiện cho thấy bệnh lý cần điều trị vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Ảnh hưởng của thuốc gây tê, gây mê

Sử dụng thuốc gây tê, gây mê trước khi phẫu thuật giúp bệnh nhân không phải trải qua cảm giác đau đớn, khó chịu trong suốt quá trình bác sĩ tiến hành các thủ thuật chuyên môn. Tuy nhiên, sử dụng thuốc tê/thuốc mê có thể để lại một vài tác dụng phụ hậu phẫu, trong đó có mất ngủ.

Mất ngủ sau phẫu thuật do đau nhức

Sau khi thuốc tê/thuốc mê phát huy hết tác dụng, các bệnh nhân trải qua phẫu thuật thường phải chịu đựng những cơn đau nhức âm ỉ khó chịu. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến chất lượng giấc ngủ của người bệnh suy giảm.

Những bất tiện liên quan tới quá trình chữa bệnh

Sau quá trình phẫu thuật, người bệnh có thể phải bất động trên giường, hạn chế đi lại. Trường hợp nặng còn phải sử dụng bình oxy và các máy móc thiết bị y tế hỗ trợ khác gây vướng víu, khó chịu.

Bên cạnh đó, những hạn chế của môi trường phòng bệnh như độ thông thoáng kém, mùi thuốc khử trùng, giường nằm chật hẹp, nệm cứng… đều gây bất tiện và làm ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ của bệnh nhân.

Mất ngủ sau phẫu thuật do lo lắng, căng thẳng

Lo lắng quá mức là tình trạng thường gặp ở nhiều bệnh nhân sau phẫu thuật. Ngay cả khi ca mổ đã diễn ra thành công, nhiều người vẫn thường xuyên suy nghĩ về tình trạng bệnh của mình, lo lắng liệu bệnh có khỏi hẳn không, có di chứng gì không, có tái phát không…

Lo âu quá mức tất yếu khiến thần kinh căng thẳng, làm cho người bệnh thường xuyên trằn trọc khó ngủ và ngủ không ngon giấc. Mất ngủ đồng thời lại làm cho những mệt mỏi, căng thẳng sau phẫu thuật thêm trầm trọng. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ rất dễ dẫn tới suy nhược, trầm cảm sau phẫu thuật.

Thói quen sinh hoạt đảo lộn

Quá trình điều trị hậu phẫu ít nhiều sẽ ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Nhiều bệnh nhân chưa kịp điều chỉnh giờ giấc ăn uống, ngủ nghỉ cho phù hợp. Ngủ quá nhiều vào ban ngày và ít vận động thể chất sẽ khiến cho khí huyết kém lưu thông và làm đảo lộn chu kỳ giấc ngủ, làm cho giấc ngủ ban đêm thường trằn trọc và mộng mị.

Lạm dụng thuốc ngủ hoặc thuốc giảm đau

Nhiều bệnh nhân sau khi phẫu thuật sẽ phải sử dụng tới thuốc giảm đau và thuốc an thần để có thể dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn. Tuy nhiên, nếu không sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ mà lạm dụng một cách bừa bãi sẽ dẫn tới phụ thuộc, khiến người bệnh không thể ngủ được khi ngừng thuốc.

Mất ngủ sau phẫu thuật do ăn uống thiếu chất

Trải qua một ca phẫu thuật dù lớn hay nhỏ, sức khỏe bệnh nhân đều sẽ bị ảnh hưởng đáng kể, khả năng miễn dịch suy giảm, nhiều cơ quan bộ phận chưa thể ngay lập tức hoạt động bình thường trở lại. Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc còn ảnh hưởng tới vị giác, khiến bệnh nhân ăn uống không ngon miệng. Nếu không được chăm sóc bằng một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và đa dạng thực phẩm, người bệnh rất dễ rơi vào tình trạng suy nhược, xanh xao, kéo theo đó là tình trạng mất ngủ sau khi phẫu thuật.

Chưa khắc phục được triệt để bệnh lý đang điều trị

Đây là nhóm nguyên nhân ít phổ biến nhưng hoàn toàn có thể xảy ra. Một trong những ví dụ điển hình là mất ngủ sau mổ tuyến giáp. Trường hợp này cần được xem xét kỹ càng vì tình trạng mất ngủ có thể xuất phát từ các nguyên nhân thông thường kể trên nhưng cũng có thể bắt nguồn từ ảnh hưởng của bệnh lý tuyến giáp chưa được điều trị triệt để. Người bệnh vì vậy nên tới gặp bác sĩ để được thăm khám xác định nguyên nhân gây mất ngủ, từ đó xác định hướng giải quyết phù hợp.

Mất ngủ sau phẫu thuật có nguy hiểm không?

Trong khoảng thời gian hậu phẫu, thông thường các bệnh nhân sẽ phải chịu đựng những cơn đau nhức, gặp nhiều bất tiện trong sinh hoạt và ăn uống kém ngon nên rất dễ gặp phải tình trạng mất ngủ. Mặc dù đây là vấn đề xảy ra phổ biến nhưng nếu không được khắc phục kịp thời sẽ làm gia tăng căng thẳng và mệt mỏi cho người bệnh, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tổng thể và gây bất lợi cho quá trình phục hồi chức năng sau phẫu thuật.

Bởi vậy, ngay từ khi các triệu chứng mất ngủ xuất hiện, người bệnh cần rà soát các yếu tố nguyên nhân để chủ động áp dụng các biện pháp điều chỉnh phù hợp. Trong trường hợp bị mất ngủ kéo dài hơn 1 tuần, hãy thông báo ngay với bác sĩ để được tiến hành các kiểm tra cần thiết nhằm loại trừ nguyên nhân bệnh lý, đồng thời tính tới phương án điều trị bằng các biện pháp chuyên khoa phù hợp.

Biện pháp cải thiện mất ngủ sau phẫu thuật

Trong điều trị mất ngủ nói chung và mất ngủ sau phẫu thuật nói riêng, bổ sung các loại thực phẩm tốt cho giấc ngủ và điều chỉnh lối sống luôn là các biện pháp cải thiện được khuyên dùng trước tiên. Dưới đây là những khuyến cáo mà bệnh nhân nên ưu tiên thực hiện.

Ăn uống đúng cách để cải thiện giấc ngủ sau mổ

Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng không chỉ giúp quá trình hồi phục diễn ra nhanh hơn mà còn là biện pháp để hạn chế tình trạng mất ngủ sau phẫu thuật. Người bệnh nên thường xuyên sử dụng các món ăn trị mất ngủ như cháo hạt sen, cháo yến mạch, canh lạc tiên nấu thịt lợn… để vừa bồi bổ sức khỏe, vừa giúp cho giấc ngủ diễn ra dễ dàng và liền mạch.

Sinh hoạt khoa học

Mặc dù nên tăng cường nghỉ ngơi sau phẫu thuật nhưng các bệnh nhân cần hạn chế việc ngủ quá nhiều vào ban ngày. Bên cạnh đó nên tập thói quen đi ngủ sớm, ngủ và thức dậy vào một giờ cố định để thiết lập đồng hồ sinh học tự nhiên. Thói quen sinh hoạt điều độ sẽ giúp các bệnh nhân tránh được tình trạng trằn trọc khó ngủ vào ban đêm.

Tránh các tác nhân gây căng thẳng

Quá trình chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các y bác sĩ và gia đình. Những người xung quanh cần thường xuyên thăm hỏi, động viên để người bệnh luôn cảm thấy thoải mái và an tâm điều trị.

Bản thân người bệnh nếu có bất kỳ băn khoăn, khúc mắc gì nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được giải đáp, tránh suy nghĩ lo âu quá mức. Tinh thần tích cực, lạc quan chính là “liều thuốc vàng” giúp cải chứng mất ngủ và bình phục sức khỏe nhanh chóng sau phẫu thuật.

Tập thể dục để cải thiện chứng mất ngủ sau phẫu thuật

Nếu cơ thể đã hồi phục tương đối, người bệnh nên hạn chế việc nằm hay ngồi quá nhiều trên giường. Thay vào đó hãy thường xuyên đi dạo, tập thể dục nhẹ nhàng để giảm mệt mỏi, đau nhức cơ xương và thúc đẩy máu huyết lưu thông. Thể trạng nhờ đó sẽ trở nên nhẹ nhõm, khoan khoái, đồng thời tinh thần cũng phấn chấn hơn. Từ đó chất lượng giấc ngủ ban đêm sẽ được cải thiện.

Thư giãn cơ thể

Người bị mất ngủ sau phẫu thuật cần tránh tiếp xúc với các thiết bị điện tử như tivi, điện thoại, máy tính trước khi đi ngủ; đồng thời nên thay thế bằng các hoạt động thư giãn yêu thích như nghe nhạc, đọc sách… Bên cạnh đó, có thể ngâm chân nước ấm để cơ thể được thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

Sử dụng các loại thảo mộc hỗ trợ giấc ngủ

Một số loại thảo mộc tự nhiên như tâm sen, lạc tiên, lá vông, hạt muồng muồng, hoa cúc… có tác dụng an thần, gây ngủ rất tốt; có thể sử dụng dưới dạng trà uống vào buổi tối để cải thiện giấc ngủ. Tuy nhiên, các bệnh nhân bị chứng tiểu đêm quấy rầy không nên áp dụng biện pháp này.

Mất ngủ sau phẫu thuật là vấn đề sức khỏe không thể xem nhẹ. Nếu gặp phải tình trạng này, người bệnh nên chủ động áp dụng các biện pháp hỗ trợ đồng thời tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để sớm cải thiện tình hình, tránh để xảy ra những hệ lụy sức khỏe làm ảnh hưởng tới quá trình hồi phục sau phẫu thuật.

Xem thêm: 

• Bật mí cách trị mất ngủ đơn giản dễ thực hiện và áp dụng
• Yoga trị mất ngủ – 7 bài tập hữu ích được chuyên gia khuyên dùng
• 9 Loại Thuốc Ngủ Liều Mạnh Và Cảnh Báo An Toàn Khi Dùng