Mất Ngủ Tê Bì Chân Tay Là Gì? Nguyên Nhân Và Cách Chữa Trị

Hiện tượng mất ngủ tê bì chân tay có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, từ thiếu hụt dinh dưỡng đến các bệnh lý nghiêm trọng về thần kinh và tuần hoàn. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp phòng ngừa, điều trị là yếu tố then chốt giúp cải thiện tình trạng này. 

Mất ngủ tê bì chân tay là gì?

Mất ngủ tê bì chân tay là tình trạng bạn gặp khó khăn khi đi vào giấc ngủ hoặc duy trì giấc ngủ, đồng thời cảm thấy tê bì, ngứa ran hoặc mất cảm giác ở tay và chân.

Mất ngủ và tê bì chân tay có liên hệ mật thiết với nhau. Mất ngủ kéo dài có thể làm suy giảm tuần hoàn máu, ảnh hưởng hệ thần kinh gây tê bì chân tay. Ngược lại, tê bì chân tay có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, tạo thành một vòng lặp không tốt cho sức khỏe.

Tìm hiểu nguyên nhân mất ngủ tê bì chân tay

Tình trạng mất ngủ tê chân tay có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau như:

Thiếu vitamin và khoáng chất:

• Vitamin nhóm B (B1, B6, B12): Thiếu hụt các vitamin này có thể gây tê bì, ngứa ran ở tay chân và ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Magiê: Khoáng chất này cần thiết cho sự dẫn truyền thần kinh và thư giãn cơ bắp. Thiếu magiê có thể gây ra chuột rút, tê bì chân tay và khó ngủ.
• Canxi: Thiếu canxi cũng có thể gây ra tê bì, co cứng cơ và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Vấn đề về tuần hoàn máu:

• Bệnh động mạch ngoại vi: Xơ vữa động mạch làm giảm lưu lượng máu đến các chi, gây tê bì, đau nhức chân tay dẫn đến mất ngủ.
• Hội chứng Raynaud: Gây co thắt các mạch máu nhỏ ở tay và chân, dẫn đến tê bì, lạnh, thay đổi màu sắc da khi tiếp xúc với lạnh hoặc stress.
• Tư thế ngủ sai: Nằm đè lên tay hoặc chân trong thời gian dài có thể gây tê bì tạm thời do chèn ép mạch máu và dây thần kinh.

Các bệnh lý thần kinh:

• Bệnh thần kinh ngoại biên: Tiểu đường, nghiện rượu, bệnh thận mãn tính,… có thể gây tổn thương thần kinh ngoại biên, dẫn đến tê bì, đau nhức, yếu cơ ở tay chân.
• Hội chứng ống cổ tay: Dây thần kinh giữa cổ tay bị chèn ép gây tê bì, đau nhức, yếu cơ ở bàn tay và ngón tay, đặc biệt là vào ban đêm.
• Thoát vị đĩa đệm: Chèn ép rễ thần kinh ở cột sống có thể gây đau, tê bì, yếu cơ lan xuống chân tay.

Các nguyên nhân khác:

• Stress, lo âu: Căng thẳng tâm lý kéo dài có thể gây ra nhiều triệu chứng cơ thể, bao gồm mất ngủ tê bì chân tay.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ là tê bì chân tay, mất ngủ, khó ngủ.
• Lạm dụng rượu bia, cà phê: Các chất kích thích này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và gây tê bì chân tay.

Triệu chứng kèm theo khi bị mất ngủ tê bì chân tay

Những người bị tình trạng mất ngủ tê bì chân tay sẽ có những dấu hiệu đặc trưng và triệu chứng đi kèm như sau:

Về mất ngủ:

• Khó đi vào giấc ngủ: Mất nhiều thời gian để chìm vào giấc ngủ, trằn trọc khó ngủ.
• Thức giấc nhiều lần: Giấc ngủ chập chờn, không sâu giấc, dễ bị đánh thức bởi những tiếng động nhỏ.
• Dậy sớm và không ngủ lại được: Thức dậy sớm hơn bình thường và không thể ngủ lại được.
• Mệt mỏi sau khi ngủ dậy: Dù đã ngủ đủ thời gian nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, không tỉnh táo.

Về tê bì chân tay:

• Cảm giác tê bì, ngứa ran: Cảm giác như kiến bò, kim châm ở tay chân.
• Mất cảm giác: Cảm giác ở tay chân giảm đi, khó cầm nắm đồ vật hoặc đi lại.
• Yếu cơ: Cảm giác yếu ớt, khó cử động tay chân.
• Đau nhức: Một số người bị đau nhức, khó chịu ở tay chân.
• Thay đổi màu sắc da: Da ở tay chân có thể trở nên nhợt nhạt hoặc tím tái.

Các triệu chứng khác:

• Chuột rút: Co cứng cơ bắp ở tay chân, gây đau đớn.
• Lạnh tay chân: Cảm giác lạnh ở tay chân, ngay cả khi thời tiết ấm áp.
• Sưng phù: Tay chân bị sưng phù, nhất là về đêm.
• Chóng mặt, đau đầu: Có thể xuất hiện kèm theo mất ngủ và tê bì chân tay.

Mất ngủ tê bì chân tay nguy hiểm không?

Mất ngủ và tê bì chân tay nếu chỉ xảy ra trong thời gian ngắn có thể không quá nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài và không điều trị đúng cách, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cụ thể như sau:

Tác động của mất ngủ lâu dài:

• Suy giảm sức khỏe thể chất: Mất ngủ kéo dài làm cơ thể không được nghỉ ngơi đầy đủ, dễ dẫn đến mệt mỏi, suy nhược, giảm đề kháng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như huyết áp cao, tiểu đường, tim mạch.
• Rối loạn tâm lý: Thiếu ngủ gây ra sự mất cân bằng trong các chất dẫn truyền thần kinh, dẫn đến căng thẳng, lo âu, thậm chí là trầm cảm. 
• Suy giảm trí nhớ: Mất ngủ ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ, làm giảm khả năng ghi nhớ, tập trung, dẫn đến hiệu suất làm việc, học tập giảm sút.
• Gia tăng nguy cơ tai nạn: Thiếu ngủ làm giảm phản xạ và khả năng tập trung, làm tăng nguy cơ tai nạn lao động, tai nạn giao thông, đặc biệt khi lái xe hoặc làm việc với máy móc.

Tác động của tê bì chân tay kéo dài:

• Mất cảm giác và yếu cơ: Chân tay người bệnh mất cảm giác hoặc làm suy yếu cơ bắp, ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày như cầm nắm, đi lại.
• Tổn thương dây thần kinh: Nếu tê bì chân tay do chèn ép dây thần kinh hoặc tổn thương hệ thần kinh ngoại vi, tình trạng này có thể tiến triển nặng, gây đau đớn hơn.
• Biến chứng của bệnh tiềm ẩn: Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm như đái đường, thoái hóa cột sống, bệnh thần kinh,… dễ gây biến chứng.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bác sĩ khuyến nghị người bệnh nên đi thăm khám tại bệnh viện nếu:

• Tê bì chân tay kéo dài hoặc thường xuyên tái phát, không rõ nguyên nhân.
• Tê bì kèm theo đau nhức, yếu cơ, thay đổi màu sắc da hoặc sưng phù.
• Các triệu chứng kèm theo như khó thở, đau ngực, chóng mặt, ngất xỉu.

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây mất ngủ tê bì chân tay, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm:

Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ hỏi về các triệu chứng bạn gặp phải, thời gian xuất hiện, tần suất, các yếu tố làm nặng hoặc giảm triệu chứng, tiền sử bệnh,…
• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra thể chất tổng quát, đánh giá các dấu hiệu thần kinh như cảm giác, sức mạnh cơ, phản xạ gân xương,…

Xét nghiệm cận lâm sàng:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra lượng đường trong máu, chức năng gan, thận, nồng độ vitamin B12, các yếu tố viêm nhiễm,…
• Điện cơ: Đánh giá chức năng dẫn truyền thần kinh, giúp phát hiện các tổn thương thần kinh ngoại biên.
• Chụp X-quang, MRI, CT: Kiểm tra hình ảnh xương khớp, cột sống, phát hiện các bất thường như thoái hóa, thoát vị đĩa đệm, chèn ép dây thần kinh,…
• Siêu âm Doppler mạch máu: Đánh giá lưu lượng máu đến các chi, phát hiện các bệnh lý mạch máu như xơ vữa động mạch.
• Nghiên cứu giấc ngủ: Đánh giá chất lượng giấc ngủ, phát hiện các rối loạn giấc ngủ.

Xét nghiệm chuyên sâu khác:

• Sinh thiết thần kinh: Lấy mẫu mô thần kinh để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp chẩn đoán các bệnh lý thần kinh.
• Chọc dò dịch não tủy: Lấy mẫu dịch não tủy để phân tích, giúp chẩn đoán các bệnh lý nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm thần kinh.

Điều trị mất ngủ tê bì chân tay

Để điều trị mất ngủ tê bì chân tay, bác sĩ sẽ căn cứ vào nguyên nhân gây ra và chỉ định phương pháp phù hợp, phổ biến là:

Sử dụng thảo dược

• Thảo dược giúp an thần, dễ ngủ: Các loại thảo dược như tâm sen, cây lạc tiên chữa mất ngủ và đinh lăng trị mất ngủ có thể giúp giảm căng thẳng, cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Thảo dược giúp tăng cường tuần hoàn: Các loại như bạch quả, gừng, ngải cứu giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm tình trạng tê bì chân tay.

Điều trị mất ngủ tê bì chân tay bằng thuốc Tây y

• Thuốc an thần và hỗ trợ giấc ngủ: Như thuốc benzodiazepine, zolpidem hoặc các loại thuốc không gây phụ thuộc. Việc sử dụng thuốc cần được theo dõi chặt chẽ để tránh lạm dụng.
• Thuốc giảm đau và giảm tê bì: Bao gồm thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, acetaminophen hoặc thuốc gabapentin, pregabalin giảm tê bì chân tay do bệnh thần kinh.
• Vitamin và khoáng chất: Bổ sung vitamin nhóm B, đặc biệt là B1, B6 và B12, cùng các khoáng chất như canxi, magie giúp giảm tê bì và hỗ trợ hệ thần kinh khỏe mạnh.

Vật lý trị liệu

• Xoa bóp, bấm huyệt trị mất ngủ: Các liệu pháp xoa bóp, bấm huyệt giúp thư giãn cơ bắp, giảm căng thẳng và kích thích tuần hoàn máu ở chân tay, từ đó giảm tê bì.
• Vật lý trị liệu: Nếu tê bì do vấn đề về cột sống hoặc chèn ép dây thần kinh, các bài tập vật lý trị liệu giúp phục hồi chức năng và giảm các triệu chứng.
• Châm cứu: Châm cứu là phương pháp Đông y giúp kích thích các điểm huyệt, điều hòa khí huyết, từ đó cải thiện giấc ngủ và giảm tê bì chân tay.

Phương pháp phòng ngừa mất ngủ tê bì chân tay

Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể áp dụng để phòng ngừa mất ngủ tê bì chân tay:

Sống lành mạnh:

• Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, cá, sữa,… Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, nhiều đường, chất béo.
• Tập thể dục thường xuyên: Vận động 30 phút mỗi ngày giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm stress, cải thiện giấc ngủ. 
• Quản lý stress: Học cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng bằng các phương pháp như thiền, yoga, nghe nhạc, đọc sách,…

Chú ý đến tư thế:

• Tư thế ngủ: Nằm ngửa, kê gối thấp dưới đầu, tránh nằm nghiêng hoặc đè lên tay chân. Thay đổi tư thế ngủ thường xuyên để tránh chèn ép mạch máu và dây thần kinh.
• Tư thế làm việc: Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu một tư thế. Nếu công việc đòi hỏi phải ngồi nhiều, nên đứng dậy vận động 10 – 15 phút mỗi giờ.
• Mang vác vật nặng: Tránh mang vác vật nặng sai tư thế, có thể gây chèn ép dây thần kinh.

Các biện pháp khác:

• Kiểm soát các bệnh lý nền: Nếu bạn mắc các bệnh lý như tiểu đường, bệnh thận mãn tính, bệnh tim mạch,… cần kiểm soát tốt bệnh để phòng ngừa biến chứng thần kinh.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích: Rượu bia, cà phê, thuốc lá có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và gây tê bì chân tay.
• Massage, ngâm chân chữa mất ngủ: Giúp cải thiện tuần hoàn máu, thư giãn cơ bắp, giảm tê bì chân tay.

Bài viết đã cung cấp thông tin toàn diện về tình trạng mất ngủ tê bì chân tay, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Việc nắm vững kiến thức này không chỉ giúp cải thiện giấc ngủ mà còn hỗ trợ giảm thiểu các triệu chứng tê bì chân tay, bảo vệ sức khỏe tổng thể. 

Xem Thêm:

• Bị Ảo Giác Khi Ngủ: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Cải Thiện
• Mất Ngủ Triền Miên: Nguyên Nhân, Cách Chữa Và Phòng Tránh