Huyết Áp Tâm Trương Là Gì? Làm Gì Khi Chỉ Số Cao Hoặc Thấp?

Huyết áp tâm trương là chỉ số quan trọng khi nhắc tới huyết áp. Để hiểu rõ hơn về loại chỉ số này, bạn đọc hãy theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi. Các thông tin liên quan tới mức chỉ số, rối loạn thường gặp và cách phòng ngừa những bất thường đều sẽ được chuyên gia Tim Mạch tại Đông Phương Y Pháp chia sẻ chi tiết nhất.

Huyết áp tâm trương là gì?

Huyết áp tâm trương là một trong hai thành phần chính của đo lường áp lực máu, cùng với huyết áp tâm thu. Đây là một yếu tố quan trọng được theo dõi để đánh giá sức khỏe tim mạch và hệ tuần hoàn máu. Huyết áp thường được đo bằng đơn vị milimeta thủy ngân (mmHg) và thường xuyên được ghi là con số đứng trước trong kết quả đo huyết áp.

Huyết áp tâm trương thể hiện áp lực tạo ra bởi cơ tim khi bơm máu ra khỏi tim và đẩy máu vào mạch máu. Đây là giai đoạn áp lực tối đa trong chu kỳ tim mạch, thường diễn ra trong khi tim đang co bóp để đẩy máu ra khỏi tim và lưu thông vào mạch máu để cung cấp dưỡng chất và oxy đến cơ thể.

Chỉ số huyết áp tâm trương ở người khỏe mạnh

Ở người khỏe mạnh, chỉ số huyết áp tâm trương thường nằm trong khoảng bình thường và ổn định, phản ánh sự hoạt động hiệu quả của hệ tuần hoàn máu và tim mạch. Chỉ số này được xác định bởi áp lực mà cơ tim tạo ra khi đưa máu ra khỏi tim và đẩy nó vào mạch máu, đồng thời cung cấp dưỡng chất và oxy đến cơ thể.

Áp lực tâm trương ở người khỏe mạnh thường dao động trong khoảng từ 90 mmHg đến 120 mmHg. Con số thấp nhất thường đoán áp lực máu khi tim đang nghỉ ngơi, trong khi con số cao nhất thường thể hiện áp lực máu khi tim đang co bóp mạnh nhất để đẩy máu.

Chỉ số huyết áp tâm trương có thể có những biến động tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ hoạt động của người đó. Thường xuyên tăng giảm nhẹ trong các tình trạng như tăng cường hoạt động thể chất hoặc trong những tình huống cảm xúc như lo lắng, căng thẳng.

Nhận biết rối loạn huyết áp tâm trương

Có thể phân chia thành huyết áp tâm trương cao và tâm trương thấp. Khi xảy ra các rối loạn, người bệnh sẽ gặp những vấn đề sau:

Huyết áp tâm trương cao

Huyết áp tâm trương cao, hay còn được gọi là huyết áp tâm thuận, là một trạng thái khi áp lực tạo ra bởi cơ tim đưa máu ra khỏi tim và đẩy máu vào mạch máu tăng lên nhiều hơn mức bình thường.

• Có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm gen di truyền, tuổi tác, thói quen ăn uống không lành mạnh, thiếu vận động, cân nặng quá mức, và stress. Những yếu tố này đều có thể tăng rủi ro mắc bệnh huyết áp cao.
• Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim, đột quỵ, bệnh thận và các vấn đề liên quan đến mạch máu. Nó cũng tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và tăng huyết áp.
• Trong nhiều trường hợp, huyết áp tâm trương cao không gây ra triệu chứng rõ ràng, điều này khiến nhiều người không nhận ra vấn đề cho đến khi xảy ra biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể trải qua đau đầu, chóng mặt, và mệt mỏi.

Huyết áp tâm trương thấp

Huyết áp tâm trương thấp, hay còn gọi là huyết áp tâm thuận thấp, là trạng thái khi áp lực tạo ra bởi cơ tim khi đưa máu ra khỏi tim và đẩy máu vào mạch máu thấp hơn mức bình thường. Dù không thường gây ra những vấn đề sức khỏe đáng lo, nhưng vẫn cần chú ý theo dõi khi có những ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày.

• Xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm yếu tố gen di truyền, thiếu máu, yếu tố thời tiết, thiếu nước, hoặc tình trạng y tế khác như thủy thũng hay suy giảm chức năng gan.
• Người mắc thường có thể gặp phải các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, thậm chí là ngất xỉu, đặc biệt là khi đứng dậy từ tư thế nằm hoặc ngồi.
• Mức huyết áp tâm trương thấp không đủ để đảm bảo cung cấp đủ máu và dưỡng chất đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Điều này có thể ảnh hưởng đến năng suất làm việc, tăng cường mệt mỏi và làm giảm khả năng tập trung.

Làm gì để giảm huyết áp tâm trương cao?

Để giảm huyết áp tâm trương cao, có nhiều biện pháp tự nhiên và thay đổi lối sống mà bạn có thể thực hiện hàng ngày. Dưới đây là một số gợi ý:

• Thay đổi chế độ ăn: Chế độ ăn cân đối và giàu rau củ, hạ chất béo và natri, tăng cường tiêu thụ kali, có trong các loại trái cây như chuối, cam và dưa hấu, cũng có thể hỗ trợ giảm áp lực máu.
• Tăng cường vận động: Hoạt động vận động đều đặn có thể giúp củng cố hệ tim mạch và giảm áp lực máu. Tập thể dục nhẹ đến vừa phải như đi bộ, đạp xe, bơi lội có thể mang lại lợi ích đặc biệt cho sức khỏe tim mạch.
• Giữ cân nặng ổn định: Giảm cân nếu bị thừa cân cũng là một cách hiệu quả để giảm áp lực máu. Mỗi kg cân nặng giảm đi có thể đồng nghĩa với sự giảm áp lực máu.
• Hạn chế cồn và cafein: Kiêng uống rượu một cách hiệu quả có thể giảm áp lực máu. Caffeine cũng có thể ảnh hưởng đến áp lực máu, nên hạn chế tiêu thụ.
• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ liên tục có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Hãy cố gắng duy trì giấc ngủ đều đặn từ 7-9 giờ mỗi đêm để hỗ trợ sức khỏe tim mạch và điều hòa áp lực máu.
• Hạn chế hút thuốc lá: Thuốc có thể tăng áp lực máu và gây hại cho hệ tim mạch. Việc cố gắng hạn chế hoặc loại bỏ hút thuốc có thể đóng góp vào việc kiểm soát huyết áp.

Làm gì khi huyết áp tâm trương thấp?

Huyết áp tâm trương thấp có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, và thậm chí là ngất xỉu. Để cải thiện tình trạng này, chuyên gia đưa ra một số biện pháp và hướng dẫn thay đổi lối sống bạn có thể thực hiện:

• Tăng cường uống nước: Uống nước đủ là một cách hiệu quả để duy trì áp lực máu. Đảm bảo bạn duy trì sự hydrat hóa đầy đủ, đặc biệt là trong môi trường nóng hoặc khi tập thể dục.
• Tiêu thụ muối nhiều hơn: Một lượng nhỏ muối trong chế độ ăn có thể giúp tăng áp lực máu. Tuy nhiên, nên thảo luận với bác sĩ về mức lượng muối phù hợp, đặc biệt là đối với những người có vấn đề về thận.
• Sử dụng Caffeine: Caffeine có thể giúp tăng áp lực máu tạm thời. Một tách cà phê hoặc một cốc nước năng đều có thể mang lại lợi ích ngắn hạn.
• Thay đổi tư thế chậm: Khi đứng dậy từ tư thế nằm hoặc ngồi, hãy thực hiện động tác chậm rãi để tránh áp lực máu giảm đột ngột. Nếu có thể, hãy nghiêng người về phía trước và giữ đầu gối cong trong vài giây trước khi đứng dậy.
• Vận động nhẹ: Hoạt động nhẹ như đi bộ nhẹ, đạp xe, thiền có thể cải thiện sự linh hoạt của hệ tuần hoàn máu và giảm các triệu chứng của huyết áp tâm trương thấp.
• Ngủ đủ giấc: Giảm mệt mỏi và đảm bảo ngủ đủ giấc có thể giúp kiểm soát tâm trương thấp. Hãy cố gắng duy trì thói quen ngủ đều đặn và đảm bảo giấc ngủ chất lượng.
• Hạn chế rượu và thuốc lá: Thuốc lá và rượu có thể ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn máu và tăng rủi ro của huyết áp tâm trương thấp. Nếu có thể, hạn chế hoặc tránh các chất này.

Cách phòng ngừa huyết áp tâm trương rối loạn

Phòng ngừa huyết áp tâm trương rối loạn đòi hỏi một lối sống lành mạnh và chú ý đặc biệt đến các yếu tố ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn máu. Dưới đây là một số cách phổ biến các bạn có thể thực hiện:

• Duy trì độ ăn giàu rau củ, chất xơ, thấp chất béo để duy trì sức khỏe tim mạch. Hạn chế tiêu thụ thức ăn giàu muối và đường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp.
• Tập thể dục đều đặn ít nhất 150 phút mỗi tuần, đồng thời giữ cân nặng ổn định qua chế độ ăn cân đối và vận động lành mạnh.
• Uống rượu một cách hiệu quả có thể giảm áp lực máu, nhưng uống quá mức có thể gây tác dụng ngược lại. Caffeine cũng cần được tiêu thụ một cách có trách nhiệm để tránh tăng áp lực máu.
• Duy trì giấc ngủ đều đặn từ 7 – 9 giờ mỗi đêm để hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
• Tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; cần chú ý đến việc thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý; tránh bị lạnh đột ngột.
• Thực hiện kiểm tra định kỳ huyết áp theo lời khuyên của bác sĩ. Việc theo dõi sự biến động của áp lực máu sẽ giúp phát hiện sớm bất kỳ vấn đề nào và có kế hoạch điều trị kịp thời.

Với những chia sẻ trên đây, hy vọng sẽ giúp ích cho mọi người trong quá trình theo dõi huyết áp tâm trương. Nếu có bất cứ bất thường nào xảy ra nên sớm đến bệnh viện thăm khám và có biện pháp chăm sóc kịp thời theo sự hướng dẫn của bác sĩ.