Thoát Vị Đĩa Đệm Cột Sống Thắt Lưng

Số người mắc thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng hiện nay chiếm tỷ lệ khá cao. Người bệnh phải chịu cơn đau lưng hành hạ gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt. Trước khi muốn trị thoát vị đĩa đệm cột sống, bạn cần hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh, các dấu hiệu cũng như những biến chứng có thể mắc phải. Bài viết sau đây sẽ đề cập mọi thông tin cần thiết về bệnh lý này và các cách thường được áp dụng để điều trị hiện nay. 

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?

Đĩa đệm cột sống thắt lưng là bộ phận phải chịu tác động thường xuyên bởi các vận động hằng ngày. Chúng giữ vai trò đàn hồi, làm giảm chấn động tới thân đốt sống. Vì vậy, các đĩa đệm rất dễ bị thoái hóa nhất là khi tuổi tác càng lớn. Theo thống kê, thoát vị đĩa đệm lưng xuất hiện ở nam giới nhiều hơn nữ giới. 

Vị trí thoát vị đĩa đệm thắt lưng thường gặp ở L4 – L5 và S1 do chúng được xem như bản lề trọng yếu của cột sống. Bệnh lý này thường xuất hiện khi bạn vận động quá sức. Dù ở độ tuổi nào bạn cũng có thể mắc thoát vị đĩa đệm nhưng lứa tuổi lao động là đối tượng dễ gặp nhất. Theo nghiên cứu, có đến 60 – 65% bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có độ tuổi từ 20 đến 49. 

Năng suất làm việc cũng như sinh hoạt của người bệnh bị ảnh hưởng. Ngoài thoái hóa ở phần thắt lưng, bạn có thể thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, cùng cụt,…

Nguyên nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Các chuyên gia đã thống kê được có 80% trường hợp thoát vị đĩa đệm cột sống lưng ở vị trí L4, L5. Vì sao bạn lại phải chịu đựng những cơn đau này hành hạ? Nguyên thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là do đâu? 

Lão hóa gây thoát vị đĩa đệm lưng

Khi càng lớn tuổi, quá trình tổng hợp mô sụn, xương và dịch nhầy sẽ bị chậm lại. Vì thế, bạn sẽ có nguy cơ mắc chứng giòn xương, loãng xương, hơn nữa khả năng phục hồi cũng yếu đi. Nguy cơ đĩa đệm bị bào mòn cũng tăng theo độ tuổi.

Yếu tố bệnh lý

Đây được xem là nguyên nhân khó kiểm soát dẫn đến tình trạng bệnh. Nếu trong gia đình có người bị thoát vị đĩa đệm thắt lưng thì nguy cơ mắc bệnh của bạn rất cao. Bên cạnh đó, khi hệ thống xương khớp yếu và có các bệnh tiềm ẩn, tình trạng thoái hóa khớp có khả năng cao sẽ tìm đến bạn.

Chấn thương

Trong quá trình vận động, sinh hoạt, chơi thể thao,…các chấn thương sẽ làm tổn thương phần cột sống, đĩa đệm, từ đó gây thoái hóa.

Béo phì dẫn đến thoát vị đĩa đệm lưng

Tình trạng thừa cân sẽ tạo áp lực lớn lên các đĩa đệm lẫn cột sống. Sau một thời gian, nhân nhầy sẽ thoát ra khỏi đĩa đệm gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

Thói quen

Chế độ sinh hoạt và ăn uống không khoa học, lao động quá sức cũng là những yếu tố gây bệnh. Khi đĩa đệm không được nuôi dưỡng đầy đủ do thiếu dinh dưỡng, sẽ gây ra thoát vị. Đặc biệt, tuổi càng lớn, đĩa đệm thắt lưng rất dễ bị loạn dưỡng và thoái hóa.

Triệu chứng thoát vị đĩa đệm thắt lưng

Nhiều người trẻ hiện nay vẫn rất chủ quan dù cơ thể đã bắt đầu có những dấu hiệu thoát vị đĩa đệm lưng rất rõ ràng. Có thể họ nghĩ rằng đó chỉ là do cơ thể quá mệt mỏi. Thế nhưng, chính những cơn đau đó là dấu hiệu của bệnh lý

Đau nhức tại thắt lưng

Cơn đau thường xảy ra khi mang vác vật nặng ở sai tư thế hoặc ngồi quá lâu,… Với trường hợp nặng, bệnh nhân có thể cảm thấy tê chi dưới tạm thời, hoạt động tiểu tiện và đại tiện cũng khó khăn hơn. Về lâu dài, những sinh hoạt thường ngày như cúi, nghiêng, hoặc xoay người cũng sẽ trở nên bất tiện.

Cơn đau xuống mông và đùi

Phần thắt lưng liên kết với vùng mông đùi do đó hệ thống thần kinh tọa cũng sẽ bị ảnh hưởng. Người bệnh khó khăn hơn khi đi lại, vận động, nhức mỏi khi trở trời nhất là khi thời tiết lạnh.

Co cứng thắt lưng 

Nếu nhân nhầy của đĩa đệm chèn ép các dây thần kinh, phần thắt lưng có cảm giác co cứng khiến người bệnh không thể ngồi hoặc di chuyển. Phần bàn chân và ngón chân cũng gặp tình trạng co cứng.

Tê bì là dấu hiệu thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Khi thoát vị đĩa đệm lưng và cổ, bệnh nhân sẽ có cảm giác như kiến bò. Tình trạng này thường diễn ra vào buổi sáng sớm.

Sưng tấy

Bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng sẽ gặp vấn đề sưng đỏ. Tùy vào mức độ bệnh mà tình trạng sưng tấy sẽ khác nhau. Ngoài ra, cảm giác đau nhức và nóng ran cũng sẽ khiến bạn khó chịu.

Mất cảm giác

Khi bệnh trở nặng, bạn sẽ có thể bị mất cảm giác tại thắt lưng. Việc cử động sẽ gặp nhiều trở ngại. Hơn thế nữa, nếu kéo dài, tình trạng bại liệt, teo cơ sẽ đe dọa người bệnh.

Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm thắt lưng khác

Ngoài các triệu chứng thoát vị đĩa đệm lưng trên, bạn sẽ cảm thấy mất ngủ, chán ăn, căng cơ, chuột rút, sốt,… Khi gặp phải bất cứ dấu hiệu nào, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám.

Thoát vị đĩa đệm lưng có nguy hiểm không?

Bệnh thoát vị đĩa đệm cộng sống lưng được đánh giá có mức độ nguy hiểm khá cao. Người bệnh sẽ phải chịu những vấn đề rất trầm trọng nếu không điều trị kịp thời. Theo nhận định của bác sĩ, người bệnh có thể đối mặt với một số biến chứng sau:

Rối loạn đại tiểu tiện

Các đĩa đệm tại khu vực thắt lưng khi bị lệch sẽ làm tổn thương dây thần kinh. Từ đó dẫn đến rối loạn cơ tròn, người bệnh sẽ mất kiểm soát trong việc bài tiết, hoạt động đại tiểu tiện trở nên không tự chủ. Thời gian đầu, bạn sẽ chỉ cảm thấy bí tiểu, khi tình hình nghiêm trọng hơn, tình trạng rò rỉ nước tiểu thụ động sẽ xuất hiện.

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gây tổn thương dây thần kinh

Chắc hẳn ai cũng biết rằng cột sống chứa rất nhiều dây thần kinh, nếu bị tổn thương, người bệnh sẽ thấy đau nhức khó chịu. Khi bệnh tiến triển, cơn đau không chỉ dừng tại thắt lưng mà lan đến cả chân tay. Người bệnh bị hành hạ khi vận động, đi lại, làm việc, kể cả lúc hắt hơi,…

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gây teo cơ chi

Đây là một trong những biến chứng khá nguy hiểm. Khi dây thần kinh bị tổn thương, máu không thể lưu thông đến nuôi các cơ, do đó, phần cơ khớp sẽ teo dần. Với bệnh nhân thoát vị đĩa đệm lưng, bạn sẽ đối mặt với nguy cơ teo cơ ở khớp gối, cẳng chân và bắp chân. Khả năng lao động dần yếu đi, sinh hoạt cũng trở nên khó khăn và có thể tê liệt.

Rối loạn cảm giác

Thoát vị đĩa đệm cột sống thường sẽ khiến tê mỏi chân tay. Hơn thế nữa không loại trừ khả năng rối loạn cảm giác. Tại khu vực dây thần kinh tổn thương sẽ mất cảm giác tạm thời hoặc nóng lạnh thất thường tại vùng da đó.

Chứng đau cách hồi

Hơn 40% các trường hợp thoái hóa đĩa đệm lưng đều mắc phải hội chứng đau khập khễnh cách hồi. Để giải thích cụ thể đây chính là rối loạn vận động, người bệnh không thể làm chủ sức khỏe của mình. Biểu hiện đặc trưng là khi vận động, người bệnh cần có thời gian nghỉ ngơi một lúc mới có thể tiếp tục. 

Thoát vị đĩa đệm cột sống lưng gây tàn phế

Để trả lời cho câu hỏi thoát vị đĩa đệm lưng có nguy hiểm không, chắc chắn câu trả lời là CÓ. Biến chứng nguy hiểm nhất là nguy cơ gây liệt và tàn phế. Nếu dây thần kinh chi dưới bị tổn thương nhưng không chữa kịp thời sẽ gây tàn phế mãi mãi. Bệnh nhân mất hoàn toàn khả năng vận động. 

Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường trên cơ thể, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và có phác đồ điều trị. Bác sĩ sẽ chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống lưng như sau:

Chẩn đoán lâm sàng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Người bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống sẽ có các giai đoạn khác nhau:

• Giai đoạn đau cấp: Cảm thấy đau lưng sau khi vận động quá sức hoặc chấn thương. Tình trạng sẽ tái phát khi bạn hoạt động mạnh. Tình trạng của bệnh nhân lúc này chính là đĩa đệm bị lồi nhưng vòng sợi không tổn thương hoặc vòng sợi bị lồi ra sau.
• Giai đoạn chèn ép rễ: Bệnh nhân cảm thấy cơn đau lan xuống chân khi di chuyển, đứng hoặc hắt hơi. Lúc này, vòng sợi đã bị đứt, nhân nhầy chèn ép rễ. 

Chẩn đoán cận lâm sàng

Các xét nghiệm đươc tiến hành chẩn đoán:

• Chụp X quang quy ước: Nhờ vào chụp X quang, bác sĩ sẽ xác định được vị trí thoát vị từ xem xét cột sống bị lệch, hẹp đốt sống, khuyết eo, trượt đốt sống…
• Chụp MRI (cộng hưởng từ): Cách chụp này giúp xác định vị trí, hình thái thoát vị, số tần thoát vị. Đây là phương pháp hiện đại và chính xác nhất.
• Chụp cắt lớp: Trường hợp người bệnh không thể chụp MRI, chụp cắt lớp vi tính kết hợp với chụp bao rễ cản quang là lựa chọn ưu tiên vì có độ tính chính xác cao.

Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống lưng

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng là bệnh lý khá phổ biến hiện nay. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng lại ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, các cơn đau âm ỉ, tê tay chân hoặc nặng nhất chính là tàn phế. Vậy làm thế nào để điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống lưng? 

Phương pháp Tây y trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng

Hiện nay, thuốc chữa thoát vị đĩa đệm có rất nhiều loại với hiệu quả điều trị khác nhau. Bạn có thể tham khảo một số nhóm thuốc sau đây: 

• Thuốc không cần kê đơn:  Naproxen, Ibuprofen…hỗ trợ giảm đau từ mức độ nhẹ đến vừa.
• Giảm đau thần kinh: Gabapentin, Amitriptyline, Pregabalin, Duloxetine…
• Thuốc giảm đau có thể gây nghiện: Paracetamol, Codein, Oxycodone… Bệnh nhân có thể buồn ngủ, buồn nôn hoặc táo bón… khi sử dụng nhóm này.
• Tiêm thuốc: Nếu cơn đau nặng, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thuốc steroid, thuốc chống viêm ngoài màng cứng quanh tủy sống.
• Thuốc giãn cơ: Giúp giảm co thắt cơ bắp.

Lưu ý: Người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc vì có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn.

Những bài thuốc Đông y trị thoát vị đĩa đệm lưng

Phương pháp này được nhiều người lựa chọn vì đặc tính an toàn, kể cả những đối tượng nhạy cảm. 

Bài thuốc 1: 

Sắc với nước ấm khoảng 12g cỏ xước, cẩu tích, tô mộc, ý dĩ, lá thông, ngải cứu, lá lốt. Chắt lấy nước và chia uống 2 lần/ngày. Duy trì 15 ngày để thấy bệnh cải thiện.

Bài thuốc 2: 

Đầu tiên, bạn cần rửa sạch, cắt nhỏ và phơi khô những dược liệu sau:

• 30g cây lá lốt
• 30g xấu hổ
• 30g đinh lăng

Sắc nguyên liệu trên với 1,5 lít nước. Lọc lấy nước và uống thay nước lọc hằng ngày. Bài thuốc này giúp máu lưu thông đến cột sống tốt hơn và cải thiện cơn đau hiệu quả.

Bài thuốc 3: 

Rửa sạch các nguyên liệu sau và sắc với khoảng 1 lít nước: 30g chìa vôi, 20g cỏ ngươi

20g cỏ xước, 20g tầm gửi, 20g lá lốt, 10g dền gai. Khi nước sôi và cạn còn 500ml thì tắt bếp. Lấy phần nước và dùng 3 lần/ ngày, trước bữa ăn khoảng 15 đến 20 phút.

Lưu ý: Không áp dụng cho phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc đang mang thai.

Vật lý trị liệu trị thoát vị đĩa đệm lưng

Khi chọn cách điều trị này, người bệnh cần có sự hướng dẫn của chuyên gia nhằm có được bài tập hoặc cách làm phù hợp với thể trạng và mức độ bệnh. 

Chườm nóng: Nhiệt độ chườm nên từ 60 – 70 độ, chườm khoảng 15 – 20 phút. Khi áp dụng phương pháp này, dịch nhầy có thể trở về vị ban đầu, máu huyết lưu thông từ đó giảm đau nhanh chóng. Lưu ý sau khi chườm không nên đứng dậy ngay vì làm tăng nguy cơ lệch đốt sống. 

Chiropractic: Sau khi xác định vị trí thoát vị đĩa đệm, bác sĩ sẽ nắn chỉnh các cấu trúc sai lệch nhằm giảm sự chèn ép lên rễ thần kinh và ống sống. Chiropractic không chỉ giúp cơ thể trở lại bình thường mà còn chữa lành tổn thương.

Massage: Thao tác xoa bóp giúp dịch khớp tiết ra, các khớp hoạt động tốt hơn, tăng cường máu lưu thông,…

Xoa bóp bấm huyệt: Người bệnh được tác động vào huyệt đạo giúp khí huyết, giảm cơn đau nhanh chóng. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn hiệu quả, người bệnh cần đến cơ sở YHCT uy tín, thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ tay nghề cao.

Một số cách khác: 

Bài tập yoga kéo giãn cột sống, sử dụng sóng âm thanh để giảm đau,…

Mẹo dân gian trị thoát vị đĩa đệm

Khi đĩa đệm thắt lưng bị thoát vị, những loại cây trong vườn có tác dụng làm giảm đau hiệu quả. Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn đã có thể cải thiện tình trạng bệnh.

Cây đinh lăng 

• Sắc 20 – 30g rễ đinh lăng đã phơi khô thành thuốc. Uống 3 lần/ ngày. 
• Dùng rượu ngâm đinh lăng xoa bóp mỗi ngày để cải thiện thương tổn bên ngoài.
• Đắp lá đinh lăng giã nát tại vùng đau nhức. 

Xương rồng 

Sao xương rồng đập dập cùng muối hạt trên lửa nóng. Cho vào khăn hoặc túi vải đắp lên khu vực thoái hóa. Thực hiện mỗi ngày để giảm đau nhức.

Lá lốt trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Xay nhuyễn các nguyên liệu sau: lá lốt, cây chó đẻ, lá ngải cứu mỗi loại 300g. Sao hỗn hợp đến khi nóng thì chườm lên vị trí thoát vị. 

Thực hiện trước khi đi ngủ để giảm đau, thúc đẩy lưu thông máu,…Chỉ sau một tuần, bệnh sẽ chuyển biến rõ rệt.

Lưu ý: Các cách này chỉ phù hợp với bệnh lý nhẹ. Hơn nữa, cần phải rất kiên trì để có sự chuyển biến.

Phẫu thuật đĩa đệm

Trong trường hợp bệnh lý không cải thiện dù đã áp dụng nhiều phương pháp, bác sĩ sẽ đề nghị tiến hành phẫu thuật. Bằng kỹ thuật nội soi, bệnh nhân sẽ được loại bỏ phần đĩa đệm bị hỏng và thay thế bằng đĩa đệm nhân tạo (chất liệu biopolymer, kim loại hoặc kết hợp giữa cả hai).

Làm thế nào để phòng ngừa thoát vị đĩa đệm thắt lưng?

Qua những thông tin trên, có thể thấy thoát vị đĩa đệm thắt lưng được hình thành từ thói quen không tốt và quá trình lão hóa. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa căn bệnh này.

Điều chỉnh tư thế ngồi

Ngồi trên ghế có chiều cao phù hợp, lưng thẳng, tựa đều vào thành ghế, trọng lượng cơ thể dồn vào hai bên mông. Bạn có thể dùng gối mỏng chèn thắt lưng để giữ đường cong của đoạn này.

Tư thế nâng vật nặng

Cần chú ý đến cột sống và thân mình. Bạn cần phối hợp nhịp nhàng để hạn chế thương tổn.

Hai bàn chân cách nhau một khoảng rộng để tạo chân đế vững chắc.

• Đầu tiên bạn hãy ngồi xổm xuống đất.
• Khiêng vật kê vào sát bụng.
• Chú ý không dùng cơ thắt lưng để nâng vật lên.
• Giữ lưng và cột sống thẳng.
• Giữ độ cong thắt lưng ở mức bình thường.
• Từ từ đứng dậy, không đứng quá nhanh.

Lưu ý khác để tránh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

• Thay đổi tư thế sau làm việc hoặc ngồi quá lâu.
• Cân bằng thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.
• Hạn chế việc nặng nhọc và vận động mạnh.
• Tránh đột ngột thay đổi tư thế.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Bổ sung dinh dưỡng đủ chất, tăng cường canxi,…

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng sẽ được kiểm soát tốt nếu bạn có chế độ sinh hoạt khoa học. Người bệnh cần chăm sóc sức khỏe của mình thật tốt và đi khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện những biến chuyển của bệnh lý. Tuyệt đối không tự ý áp dụng các cách điều trị tại nhà nếu chưa được bác sĩ tư vấn.