Huyết Áp Vô Căn Là Gì? Điều Trị Và Phòng Ngừa Ra Sao?

Huyết áp vô căn là loại tăng huyết áp phổ biến nhất với hơn 90% số trường hợp mắc bệnh hiện nay và có thể gây ra các biến chứng dần dần theo thời gian. Vậy cụ thể thì huyết áp vô căn là gì và điều trị ra sao? Hãy tìm hiểu chi tiết về triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng cũng như cách điều trị và phòng ngừa căn bệnh huyết áp này qua bài viết sau.

Bệnh huyết áp vô căn là gì? Triệu chứng như thế nào?

Khi nói đến các vấn đề về huyết áp, một tình trạng có thể được nhắc đến khiến nhiều người lo lắng là “huyết áp vô căn”. Tình trạng này còn được gọi là tăng huyết áp nguyên phát vì bác sĩ không thể xác định nguyên nhân cụ thể của bệnh. Vậy huyết áp vô căn là gì và triệu chứng ra sao?

Huyết áp vô căn là gì?

Bệnh huyết áp vô căn là một trạng thái khi áp lực trong các động mạch của cơ thể tăng lên mà không có nguyên nhân cụ thể hoặc rõ ràng. Trong một trạng thái bình thường, huyết áp được điều chỉnh bởi nhiều yếu tố bao gồm sức mạnh của tim đập và khả năng của các động mạch để đàn hồi và mở rộng. Tuy nhiên, khi áp lực huyết áp tăng mà không có nguyên nhân rõ ràng, chúng ta gọi đó là huyết áp vô căn.

Đây là một trong những tình trạng y tế phổ biến và nguy hiểm, vì nó có thể gây ra tổn thương cho các cơ quan nội tạng quan trọng như tim, não, thận và mạch máu. Áp lực huyết áp tăng có thể gây ra sự căng thẳng cho các động mạch và các tế bào của cơ quan nội tạng, dẫn đến nhiều nguy cơ nghiêm trọng về sức khỏe, đặc biệt đối với hệ tim mạch.

Triệu chứng huyết áp vô căn nhận biết ra sao?

Triệu chứng của tăng huyết áp vô căn thường không rõ ràng ở giai đoạn ban đầu, điều này làm cho việc nhận biết bệnh trở nên khó khăn. Tuy nhiên, khi áp lực trong động mạch tăng lên đáng kể, có thể xuất hiện một số triệu chứng nhất định, bao gồm:

• Đau đầu: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của tăng huyết áp vô căn. Đau đầu làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu và gây ảnh hưởng xấu tới chất lượng cuộc sống hàng ngày.
• Chóng mặt: Cảm giác chóng mặt hoặc mất cân bằng có thể xảy ra do sự biến đổi nhanh chóng của áp lực máu. Triệu chứng này có thể trở nên nghiêm trọng và gây nguy hiểm khiến người bệnh ngã.
• Mệt mỏi: Mệt mỏi có thể là kết quả của áp lực máu cao liên tục làm việc quá tải cho tim và các cơ quan khác trong cơ thể.
• Khó thở: Áp lực máu cao gây ra sự căng thẳng cho động mạch và động mạch chủ, dẫn đến cảm giác khó thở.
• Đau tim: Đau tim hoặc cảm giác nặng ngực cũng có thể là một triệu chứng của tăng huyết áp vô căn. Điều này phát sinh khi cơ thể không nhận đủ lượng máu oxy cần thiết do áp lực máu cao gây ra sự hạn chế trong quá trình lưu thông máu.

Việc nhận biết các triệu chứng này và tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời là rất quan trọng để ngăn chặn các biến chứng tiềm ẩn của tăng huyết áp vô căn và bảo vệ sức khỏe toàn diện của cơ thể.

Nguyên nhân của tình trạng huyết áp vô căn

Sau khi nắm rõ huyết áp vô căn là gì thì một vấn đề khác cũng được nhiều người quan tâm là nguyên nhân nào dẫn đến bệnh này? Huyết áp vô căn được đặt tên như vậy vì không có nguyên nhân cụ thể nào được xác định làm tăng áp lực trong động mạch. Mặc dù không có nguyên nhân rõ ràng, nhưng các yếu tố sau đây có thể đóng vai trò trong việc gây ra tình trạng này:

• Di truyền: Di truyền có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc gây ra huyết áp vô căn. Nếu bạn có người thân trong gia đình mắc bệnh huyết áp, bạn có nguy cơ cao hơn mắc phải tình trạng này.
• Lối sống: Lối sống không lành mạnh là yếu tố rủi ro góp phần vào tình trạng huyết áp vô căn. Ăn uống giàu muối, chất béo và đường, thiếu rau quả và việc không duy trì hoạt động thể chất đều có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Cân nặng: Cân nặng quá mức cũng là một yếu tố góp phần vào tình trạng huyết áp vô căn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cân nặng cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp và các vấn đề liên quan đến sức khỏe.
• Tuổi tác: Người cao tuổi thường có nguy cơ cao hơn mắc bệnh huyết áp vô căn do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể và sự suy giảm của hệ thống cơ thể trong việc duy trì áp lực máu ổn định.
• Các bệnh liên quan: Các bệnh lý khác như bệnh thận, bệnh tuyến giáp và tiểu đường cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Nếu bạn mắc bất kỳ bệnh lý nào, nguy cơ mắc bệnh huyết áp vô căn sẽ tăng cao hơn.

Tuy không có nguyên nhân cụ thể nào được xác định, việc hiểu rõ các yếu tố rủi ro sẽ giúp bạn thực hiện các biện pháp phòng tránh và kiểm soát tình trạng huyết áp vô căn một cách hiệu quả.

Biến chứng và mức độ nguy hiểm

Huyết áp vô căn, mặc dù thường không gây ra triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Đột quỵ: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của huyết áp vô căn là đột quỵ. Áp lực máu cao gây ra sự phá vỡ của các mạch máu trong não, dẫn đến sự gián đoạn của dòng máu và tổn thương não. Điều này gây ra các triệu chứng như mất khả năng di chuyển, mất ngôn ngữ, hoặc thậm chí gây tử vong.
• Tổn thương cơ quan nội tạng: Huyết áp vô căn cũng có thể gây ra tổn thương cho các cơ quan nội tạng khác như tim, thận và mạch máu. Tim phải làm việc với áp lực máu cao trong thời gian dài, dẫn đến suy tim, đau thắt ngực và thậm chí là đau tim cấp tính.
• Bệnh Tim: Huyết áp vô căn có thể gây ra một loạt các vấn đề tim mạch như nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực và rối loạn nhịp tim. Các biến chứng này dấn đến suy giảm chức năng tim và tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
• Tử vong: Trong các trường hợp nghiêm trọng, huyết áp vô căn sẽ dẫn đến tử vong do các biến chứng như đột quỵ, suy tim và các vấn đề tim mạch nghiêm trọng khác.

Cách điều trị huyết áp vô căn

Huyết áp vô căn là một bệnh không xác định được nguyên nhân chính xác, gây ra áp lực máu tăng mà không có nguyên nhân rõ ràng. Điều này khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn và thường chỉ giúp giảm triệu chứng mà không khắc phục được vấn đề gốc rễ. Người mắc bệnh cần được theo dõi sức khỏe thường xuyên và thực hiện liệu trình điều trị phù hợp.

• Trong trường hợp huyết áp vô căn nhẹ, việc thay đổi lối sống và các biện pháp phòng ngừa là cách điều trị hiệu quả nhất. Điều này bao gồm hạn chế sử dụng chất kích thích như rượu, thuốc lá, giảm muối và chất béo bão hòa trong khẩu phần ăn cũng như tập thể dục đều đặn. 
• Trong trường hợp huyết áp vô căn nặng, sử dụng thuốc điều trị là cần thiết để giảm nguy cơ biến chứng. Thường kết hợp giữa thuốc và thay đổi lối sống là phương pháp phổ biến. 
• Trong trường hợp huyết áp vô căn đạt mức cao từ 180/110mmHg, đây là dấu hiệu của một tình trạng nguy hiểm và bệnh nhân cần được điều trị chuyên khoa ngay lập tức để giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là một số loại thuốc điều trị cao huyết áp vô căn thường được bác sĩ chỉ định mà bạn có thể cần tham khảo:

• Thuốc lợi tiểu: Thuốc lợi tiểu giúp làm tăng đào thải nước và một số chất điện giải qua đường tiểu, giảm khối lượng tuần hoàn và hạ huyết áp. Các loại thuốc lợi tiểu thường được sử dụng bao gồm thuốc lợi tiểu thiazid như hypothiazid.
• Thuốc chẹn kênh canxi: Thuốc này ức chế sự di chuyển của canxi vào các tế bào cơ, giảm sự co bóp của cơ tim và co mạch máu, dẫn đến giảm huyết áp. Các loại thuốc trong nhóm này thường là dihydropyridin như amlodipin, nicardipin, nimodipine.
• Thuốc ức chế men chuyển ACE: Loại thuốc này ức chế hoạt động của men chuyển hóa angiotensin (ACE), giảm sản xuất angiotensin II, làm giãn mạch máu và giảm huyết áp. Một số thuốc trong nhóm này gồm enalapril, captopril, lisinopril.
• Thuốc đối kháng thụ thể angiotensin II: Loại thuốc này ngăn chặn sự gắn kết của angiotensin II với các thụ thể của nó, giúp giãn mạch máu và giảm huyết áp. Một số thuốc phổ biến trong nhóm này là losartan, telmisartan, irbesartan.
• Thuốc chẹn beta giao cảm: Giúp ngăn chặn chất dẫn truyền thần kinh như norepinephrine và epinephrine không gắn vào các thụ thể beta, từ đó giãn mạch máu và giảm nhịp tim. Một số loại thuốc chẹn beta giao cảm là atenolol, metoprolol, propranolol.
• Thuốc chẹn alpha: Các thuốc chẹn alpha giúp giãn các cơ xung quanh mạch máu, giảm huyết áp. Một số thuốc chẹn alpha giao cảm bao gồm terazosin, doxazosin.
• Thuốc chẹn cả alpha-beta: Loại thuốc này cũng giúp giãn mạch máu và giảm nhịp tim nhưng có tác dụng kết hợp cả ở cả thụ thể alpha và beta. Các thuốc phổ biến trong nhóm này là carvedilol và labetalol.

Cần lưu ý rằng, việc sử dụng các loại thuốc điều trị cao huyết áp vô căn cần được chỉ định và sử dụng theo đơn kê và sự giám sát bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hạn chế biến chứng.

Lưu ý về cách phòng ngừa huyết áp vô căn

Phòng ngừa huyết áp vô căn là một phần quan trọng của việc duy trì sức khỏe toàn diện và giảm nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh huyết áp vô căn:

• Duy trì cân nặng lành mạnh: Cân nặng quá mức là một trong những yếu tố rủi ro lớn cho huyết áp vô căn. 
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn một chế độ ăn uống giàu rau củ, hoa quả, hạt, ngũ cốc nguyên hạt và các loại protein ít chất béo giúp giảm nguy cơ mắc bệnh huyết áp vô căn. Hạn chế tiêu thụ muối và chất béo bão hòa có thể cũng làm giảm áp lực máu.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Thực hiện ít nhất 30 phút hoạt động thể chất mỗi ngày giúp giảm nguy cơ mắc bệnh huyết áp vô căn đồng thời nâng cao sức khỏe tổng thể, ngăn ngừa nhiều bệnh lý.
• Giảm stress: Stress sẽ dẫn đến tăng áp lực máu và góp phần vào việc phát triển huyết áp vô căn. Thực hiện các kỹ thuật giảm stress như thiền, yoga và thể dục thư giãn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này.
• Hạn chế tiêu thụ rượu và cai thuốc lá: Việc tiêu thụ rượu và hút thuốc lá không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp vô căn mà còn góp phần vào nhiều vấn đề sức khỏe khác.
• Thực hiện kiểm tra huyết áp định kỳ: Điều này có thể giúp phát hiện sớm bất kỳ biến đổi áp lực máu nào và cho phép bạn thực hiện các biện pháp kiểm soát kịp thời.

Như vậy, bài viết trên đã giải đáp chi tiết cho câu hỏi “huyết áp vô căn là gì?” cùng các vấn đề liên quan đến bệnh lý này. Bệnh huyết áp vô căn là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc điều trị và kiểm soát bệnh bằng cách thay đổi lối sống, sử dụng thuốc hoặc kết hợp cả hai là cần thiết để giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe toàn diện của cơ thể.

Tài liệu tham khảo:

• https://tamanhhospital.vn/tang-huyet-ap-vo-can/
• https://www.vinmec.com/vi/tim-mach/thong-tin-suc-khoe/nao-la-cao-huyet-ap-vo-can-nguyen-phat/