Thoát Vị Nội Xốp: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị

Thoát vị nội xốp đĩa đệm là tình trạng liên quan đến xương khớp khá hiếm gặp nên người bệnh thường rất chủ quan. Tình trạng này thường xảy ra ở những người lớn tuổi, tiềm ẩn rất nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Để nắm được nguyên nhân cũng như cách điều trị bệnh, mời bạn đọc cùng khám phá ngay trong bài viết này.

Thoát vị nội xốp đĩa đệm là gì?

Thoát vị nội xốp được xếp vào thể thoát vị đĩa đệm đặc biệt, khi nhân nhầy thoát vị không chèn ép lên các rễ thần kinh mà chảy vào ống sống, đè nén lên các mô xốp ở bên trong thân đốt sống và gây ra các cơn đau nhức khó chịu dọc cột sống. Vị trí thoát vị nội xốp thường gặp nhất là ở đốt sống ngực và thắt lưng như l3-l4, l4-l5…

Bệnh thường xảy ra ở bệnh nhân ngoài 60 tuổi do đĩa đệm lúc này đã chịu nhiều ảnh hưởng của quá trình lão hóa, không còn giữ được độ đàn hồi như vốn có. Tuy nhiên, tình trạng này đang dần trẻ hóa ở những người lười vận động hay thường xuyên duy trì các tư thế sinh hoạt và làm việc thiếu khoa học.

Nguyên nhân gây thoát vị nội xốp

Một vài nguyên nhân chính gây nên tình trạng thoát vị nội xốp có thể kể tới như:

• Quá trình lão hóa: Khi tuổi tác cao sẽ đi kèm với sự thay đổi cấu trúc xương, sụn khớp hao mòn, đĩa đệm bị mất nước, giảm độ đàn hồi và trở nên khô, xơ, dễ rách, làm tăng khả năng bị thoát vị.
• Chấn thương: Khi tập thể thao, va chạm mạnh hay té ngã đều có thể ảnh hưởng tới cột sống, làm tổn thương đĩa đệm.
• Vận động quá sức: Nếu thường xuyên mang vác nặng, đứng, ngồi, cúi, vặn sai tư thế sẽ có nguy cơ thoát vị nội xốp đĩa đệm cao hơn người bình thường.
• Thừa cân, béo phì: Khi cân nặng tăng cao, cột sống phải chịu thêm áp lực nâng đỡ khối lượng cơ thể dư thừa, dẫn tới dễ bị tổn thương và mau thoái hóa.
• Nguyên nhân khác: Tình trạng này còn có thể xuất hiện do một vài yếu tố nguy cơ khác như chế độ dinh dưỡng, yếu tố bẩm sinh, di truyền, thói quen hút thuốc lá và sử dụng rượu bia,…

Dấu hiệu thoát vị nội xốp

Các dấu hiệu dưới đây thường xuất hiện khi nhân nhầy đĩa đệm đã tấn công vào bên trong ống sống và chèn ép lên mô xốp:

• Đau nhức: Các cơn đau chỉ tập trung cố định ở một vị trí, thường là ở vùng đốt sống ngực hoặc đốt sống thắt lưng. Tình trạng này không xuất hiện đột ngột mà diễn ra từ từ và thường trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh nhân di chuyển, ho hoặc hắt hơi.
• Sưng tấy, châm chích, nóng rát: Nhân nhầy xâm nhập vào bên trong ống sống rất dễ gây ra tình trạng viêm nhiễm. Bởi vậy mà bên cạnh triệu chứng đau, cảm giác sưng tấy, nóng rát và ngứa râm ran tại vùng đốt sống bị ảnh hưởng cũng có thể xuất hiện.
• Mỏi cơ: Đi kèm triệu chứng đau nhức thường là tình trạng mỏi cơ tay, cơ chân và mỏi lưng. Trong trường hợp bệnh tiến triển nặng, dấu hiệu tê bì, cứng khớp cũng có thể xuất hiện.
• Yếu cơ, suy giảm khả năng vận động: Tình trạng đau nhức kéo dài dai dẳng khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong sinh hoạt và làm việc. Hạn chế vận động lâu ngày sẽ dẫn tới yếu cơ, teo cơ và thậm chí là mất khả năng vận động.

Thoát vị nội xốp có chữa khỏi không?

Bệnh thoát vị nội xốp khi điều trị chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh nhưng không thể chữa trị dứt điểm. Các trường hợp xảy ra đều là hệ quả của quá trình lão hóa nên việc chữa khỏi là rất hiếm.

Nếu được điều trị sớm, thoát vị nội xốp hầu như không gây ra bất kỳ tác động nào nguy hiểm, người bệnh vẫn có thể vận động và sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, các trường hợp không can thiệp kịp thời có thể phải đối diện với những biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm nhất là hội chứng chùm đuôi ngựa. Ở giai đoạn này, đĩa đệm thoát vị đã chèn ép lên tất cả các ống sống, khiến cho các dây thần kinh tủy sống bị viêm nhiễm và làm gia tăng nguy cơ bại liệt. Đây là trường hợp y tế khẩn cấp cần được can thiệp bằng phẫu thuật cấp cứu.

Chẩn đoán bệnh thoát vị đĩa đệm nội xốp

Bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm chuyên sâu bằng một trong các biện pháp chẩn đoán hình ảnh dưới đây:

• Chụp X-quang: Đây là tư liệu giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân gây đau lưng khác như gãy xương, nhiễm trùng, u bất thường. Xác định sự hiện diện của các nốt schmorl trên đốt xương sống nếu có.
• Chụp CT: Phim chụp cắt lớp vi tính có khả năng thể hiện toàn bộ cấu trúc cột sống, các tổn thương và sự tồn tại của nốt schmorl. Từ đó giúp các bác sĩ dễ dàng kết luận được tình trạng thoát vị có thuộc dạng thoát vị nội xốp hay không.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Đây được coi là xét nghiệm có giá trị “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm. Hình chụp MRI giúp các bác sĩ đánh giá được chính xác về vị trí, mức độ tổn thương đĩa đệm. Các dây thần kinh bị chèn ép cũng như tầm ảnh hưởng của các nốt schmorl tới các mô xốp trong thân đốt sống.

Các phương pháp điều trị thoát vị nội xốp

Dưới đây là các phương pháp điều trị thoát vị nội xốp mang lại hiệu quả tốt nhất, cùng khám phá bên dưới đây.

Dùng thuốc Tây y

Các loại thuốc điều trị thoát vị nội xốp có thể được kê đơn bao gồm:

• Thuốc giảm đau: Bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường như paracetamol, acetaminophen… hoặc các loại giảm đau mạnh hơn như codein, tramadol… tùy vào tình trạng bệnh.
• Thuốc giãn cơ: Có tác dụng làm giãn cơ vân, giải phóng chèn ép, giúp cải thiện nhanh các triệu chứng tê bì, đau nhức. Phổ biến nhất có thể kể đến như diazepam, baclofen, mydocalm, metaxalone…
• Thuốc chống viêm: Có thể được chỉ định dùng dưới dạng uống hoặc dạng viêm (tiêm ngoài màng cứng) tùy vào bệnh trạng. Dạng tiêm thường được chỉ định trong trường hợp nặng, chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn và giảm liều từ từ trước khi dừng hẳn.
• Các thuốc khác: Bên cạnh các loại thuốc cơ bản kể trên, bệnh nhân cũng có thể được kê đơn sử dụng thuốc chống trầm cảm nhằm cải thiện chất lượng giấc ngủ hay các viên uống bổ sung dưỡng chất để hỗ trợ giảm đau và tăng cường sức khỏe cho xương cột sống.

Điều trị phẫu thuật

Phương pháp này sẽ phù hợp với tình trạng thoát vị nội xốp ở mức độ nặng, không phản ứng với các cách được liệt kê phía trên. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm:

• Thay đổi vị trí: Quá trình phẫu thuật sẽ giúp đĩa đệm bị giảm áp lực, làm thay đổi vị trí của các đốt sống xung quanh.
• Điều chỉnh đĩa đệm: Bác sĩ thực hiện phẫu thuật nhằm điều chỉnh lại đĩa đệm bị thoát vị, giảm áp lực của các dây thần kinh bên cạnh.
• Thay thế đĩa đệm: Phù hợp với tình trạng bệnh ở mức độ nghiêm trọng, phẫu thuật sẽ giúp thay thế đĩa đệm bị thoát vị nội xốp bằng đĩa đệm nhân tạo.

Vật lý trị liệu điều trị thoát vị nội xốp đĩa đệm

Vật lý trị liệu là giải pháp đơn giản nhưng có vai trò vô cùng quan trọng trong hỗ trợ điều trị và phục hồi chức năng.

• Mát xa mô sâu: Giảm sự co thắt, căng cơ, tăng cường chuyển động tại những khớp bị thoát vị, giúp chúng hoạt động linh hoạt hơn. Tác động vào vùng xương chậu, hông, đùi để phòng tránh những triệu chứng đau thần kinh tọa.
• Liệu pháp nóng – lạnh: Trị liệu nhiệt nóng giúp tăng lưu thông máu đến các cơ quan và hệ xương khớp. Hỗ trợ làm chậm quá trình lưu thông máu, giảm co thắt, giảm khả năng dẫn truyền của dây thần kinh.
• Bài tập giúp ổn định và tăng sự linh hoạt cho cột sống: Cơ lõi (bụng) sẽ hỗ trợ rất tốt cho mọi hoạt động của cột sống. Vậy nên, người bệnh có thể tập các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cơ lõi để cải thiện tình trạng cột sống hiệu quả.
• Tăng cường cơ bắp: Các bài tập tăng cường cơ bắp sẽ kéo giãn những cơ bị co rút, tăng cường sức mạnh cho những cơ bị yếu.

Hơn hết, bạn nên tìm tới bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn các bài tập thoát vị đĩa đệm phù hợp. Hỗ trợ trong thời gian đầu để phòng tránh chấn thương và đảm bảo hiệu quả luyện tập.

Điều trị thoát vị nội xốp bằng thuốc Đông y

Dưới đây là một vài bài thuốc Đông y thường dùng trong điều trị thoát vị nội xốp mà các người bệnh có thể tham khảo:

Bài thuốc 1:

• Nguyên liệu: Kỷ tử, hoài sơn, thỏ ty tử, cao ban long, đương quy, thục địa, tục đoạn.
• Cách sắc thuốc: Đem rửa sạch các vị thuốc, cho vào ấm và châm nước sâm sấp. Đun tới khi nước cạn còn khoảng ½ thì dừng lại. Chia nước thuốc làm nhiều lần uống trong ngày và nên hâm nóng lại trước khi dùng.

Bài thuốc 2: 

• Nguyên liệu: Hạn liên thảo, nữ trinh tử, mộc qua, bạch truật, phục linh, lạc thạch đằng.
• Cách sắc thuốc: Rửa sạch nguyên liệu, cho vào ấm cùng lượng nước vừa đủ ngập thuốc. Đun cô cạn tới khi lượng nước còn ½ thì dừng lại. Nước thuốc dùng uống hết trong ngày.

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa bệnh

Người bệnh có thể áp dụng những lưu ý dưới đây để có thể giúp tình trạng thoát vị nội xốp được cải thiện tốt nhất.

• Xây dựng chế độ ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như canxi, sắt, vitamin D, vitamin C… Sử dụng kết hợp thực phẩm bổ sung canxi hàng ngày ngay từ khi bước sang tuổi 30.
• Đảm bảo tư thế vận động và làm việc khoa học. Tránh duy trì quá lâu 1 tư thế, thay đổi tư thế đột ngột hoặc mang vác vật nặng thường xuyên để hạn chế áp lực tác động lên cột sống.
• Cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi, tránh tình trạng căng thẳng, lo âu trong thời gian dài. Đồng thời nên loại bỏ các thói quen gây hại như uống rượu bia, hút thuốc lá, thức khuya…
• Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu đau nhức cột sống nào, bạn nên nghỉ ngơi và áp dụng các biện pháp giảm đau tại nhà như chườm nóng, xoa bóp… Sau đó, bạn cần đi khám nếu các triệu chứng không thuyên giảm sau khoảng 1 tuần.
• Tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên để tăng cường sức mạnh cơ bắp và nâng cao khả năng miễn dịch cho cơ thể. Trường hợp mắc bệnh có thể tập các bài tập vận động và các môn thể thao phù hợp như đi bộ, đạp xe, bơi lội để hỗ trợ điều trị.
• Đi khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện kịp thời trong trường hợp bệnh nghiêm trọng hơn. Hỗ trợ bác sĩ kịp thời điều trị và phục hồi sức khỏe cho cột sống.

Khi gặp tình trạng thoát vị nội xốp, người bệnh không nên chủ quan, cần đến ngay các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị trong thời gian sớm nhất. Ngoài ra, người bệnh hãy lưu ý hơn trong quá trình ăn uống sinh hoạt hàng ngày, giúp các triệu chứng được cải thiện hiệu quả hơn. Hy vọng những thông tin chúng tôi cung cấp đã có thể giúp ích được cho bạn.