Đau Vai Gáy Cột Sống Cổ

Đau vai gáy cột sống cổ là một trong những tình trạng đau nhức thường gặp phải nhất. Vậy nguyên nhân dẫn đến các cơn đau này do đâu và nếu không điều trị có nguy hiểm không? Hãy cùng tìm hiểu về bệnh lý này để có cách khắc phục tốt nhất qua bài viết dưới đây.

Nguyên nhân dẫn đến đau vai gáy cột sống cổ

Đau vai gáy cột sống cổ là bệnh lý gây ra tình trạng đau nhức, tê bì xung quanh đốt sống cổ và vai gáy. Bệnh phổ biến ở nhiều độ tuổi khác nhau và ngày càng có nhiều người mắc phải.

Đau vai gáy cột sống cổ cũng giống như các bệnh xương khớp thông thường khác khởi phát do một số nguyên nhân sau:

Nguyên nhân cơ học: 

• Vận động quá sức: Khi bạn tập luyện thể thao với cường độ cao hoặc bài tập vượt quá sức có thể dẫn đến nguy cơ đau vai gáy là rất cao.
• Tính chất công việc: Đau vai gáy cũng có thể do bạn ngồi quá lâu một chỗ, thường xuyên phải cúi, hay mang vác vật nặng,…  .
• Nằm ngủ sai tư thế: Đau vai gáy cột sống cổ có thể do bạn gối đầu quá cao, nằm lâu 1 tư thế, ngủ gục trên bàn,… Những tư thế ngủ này khiến mạch máu ở vùng cổ bị chèn ép, kém lưu thông nên bị ứ huyết gây đau mỏi .
• Chấn thương: Tình trạng chấn thương có thể do chơi thể thao hay bị tai nạn gây nên. Khi đó cột sống cổ đặc biệt dây chằng, gân bị tác động ngoại lực gây dẫn đến đau nhức.
• Nhiễm lạnh: Khi thời tiết thay đổi cơ thể bị nhiễm lạnh dẫn đến khí huyết ngưng trệ, tổn thương dây thần kinh và xuất hiện cơn đau xương khớp trong đó có khu vực cột sống cổ.
• Thiếu dinh dưỡng: Nếu cơ thể bị thiếu hụt chất dinh dưỡng sẽ làm dây thần kinh ngoại vi hoạt động yếu dần từ đó gây ra cơn đau vai gáy.

Nguyên nhân do bệnh: Tình trạng đau vai gáy cột sống cổ có thể do các bệnh lý về xương khớp như: Thoái hóa đốt sống cổ, đau vai gáy, viêm đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp dạng thấp,… Trong đó, trường hợp đau vai gáy thoái hóa đốt sống cổ là tình trạng dễ gặp phải ở người cao tuổi có hệ xương khớp suy yếu.

Dấu hiệu nhận biết tình trạng bệnh

Một số dấu hiệu lâm sàng giúp nhận biết bệnh đau vai gáy cột sống cổ. Người bệnh có thể thông qua đó để phát hiện sớm và điều trị kịp thời:

• Cơn đau nhức xuất phát từ mức độ nhẹ sau đó đến dữ dội tại vùng cổ, cột sống cổ. Trường hợp lâu ngày không điều trị dấu hiệu đau lan sang vai gáy và đau lan xuống hai cánh tay.
• Một số bệnh nhân xuất hiện dấu hiệu tê bì, co cứng ở vùng cổ và cột sống cổ.
• Khi lao động, mang vác đồ vật nặng, nằm ngủ lâu ở 1 tư thế các cơn đau sẽ tăng lên.
• Cơn đau có thể khởi phát đột ngột hoặc kéo dài dai dẳng và có xu hướng giảm mức độ và cường độ khi người bệnh nghỉ ngơi.

Người bệnh có thể dựa vào các triệu chứng trên để xác định bản thân đang mắc phải bệnh đau vai gáy cột sống cổ hay do đau nhức thông thường. Nếu đau do bệnh lý cần đến ngay cơ sở y tế để xác định nguyên nhân và điều trị trước khi xuất hiện biến chứng nặng.

Đau vai gáy cột sống cổ là dấu hiệu bệnh gì?

Đau nhức ở vai gáy cổ cột sống không chỉ đơn thuần là một bệnh lý xương khớp thông thường mà còn có thể là dấu hiệu của một số bệnh sau đây:

• Bệnh rối loạn tiền đình: Đốt sống cổ bị thoái hóa khiến dây thần kinh vùng vai gáy bị ảnh hưởng làm giảm khả năng tuần hoàn máu não. Khi thiếu máu lên não khiến người bệnh dễ gặp phải tình trạng đau tiền đình kèm theo các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, trí nhớ suy giảm,…
• Bệnh hẹp ống cột sống: Nếu đau vai gáy do cột sống cổ bị tổn thương có thể gây ra hẹp ống sống cổ hoặc tủy sống làm rối loạn hoạt động tay chân, ảnh hưởng đến dáng đi. Một số trường hợp nặng hơn có thể gây rối loạn thần kinh thực vật hoặc liệt chi.
• Tổn thương đám rối thần kinh cánh tay: Nếu đau vai gáy cổ do thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, viêm đốt sống cổ hoặc chấn thương lâu ngày có thể dẫn tới tổn thương đám rối thần kinh cánh tay. Người bệnh thường xuyên gặp cảm thấy tê bì, yếu cơ, khó cần nắm và nguy hiểm hơn là liệt cánh tay.
• Bệnh đau rễ thần kinh: Đau rễ thần kinh do các đốt sống cổ bị chèn ép và xuất hiện cơn đau nhói dữ dội, tê nhức, đôi khi có cảm giác bỏng rát vùng vai gáy. Bệnh lý này gây nhiều bất tiện cho người bệnh trong sinh hoạt hàng ngày.

Ngoài ra, bệnh đau mỏi vai gáy không được điều trị sớm có thể khiến cơ thể người bệnh bị suy nhược cơ thể, mất ngủ, mệt mỏi. Từ đó, làm khởi phát một số chứng bệnh đi kèm như tăng huyết áp, trầm cảm,… Ở trẻ em, đau vai gáy kèm đau từ chẩm phía sau đầu, cứng cổ, đi đứng không vững, nói chậm, khó nói thì có thể là dấu hiệu cảnh bệnh lý báo u não, u hố sau.

Đau vai gáy cột sống cổ nguy hiểm không?

Đau vai gáy cột sống cổ do nguyên nhân làm việc và sinh hoạt thiếu khoa học sẽ không quá nguy hiểm. Triệu chứng đau thường sẽ khỏi sau một thời gian ngắn, trường hợp nhẹ còn có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc.

Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây bệnh do yếu tố bệnh lý sẽ nguy hiểm và điều trị lâu khỏi hơn. Trường hợp không điều trị đúng cách có thể dẫn đến mãn tính và tái phát cơn đau nhức thường xuyên.

Bệnh nặng hơn sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm gồm:

• Rễ thần kinh bị chèn ép gây đau nhức ảnh hưởng đến khả năng linh hoạt của khớp vai, cổ.
• Gặp tình trạng thiếu máu não và chứng rối loạn tiền đình nghiêm trọng.
• Gây tổn thương tủy sống, có thể giảm chức năng vận động và gây bại liệt.

Các biến chứng này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và các hoạt động sinh hoạt thường ngày. Do đó, bệnh nhân không nên chủ quan mà cần có giải pháp điều trị kịp thời.

Cách điều trị đau vai gáy cột sống cổ

Đau cổ vai gáy cột sống tùy vào mức độ và nguyên nhân mà có giải pháp điều trị tương ứng. Thông thường, người bệnh có thể áp dụng các cách dưới đây:

Áp dụng mẹo giảm đau dân gian

Trong dân gian lưu truyền rất nhiều mẹo giảm đau đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rất tốt. Đặc biệt, các mẹo này sử dụng nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên nên chi phí điều trị rất rẻ.

Một số bài thuốc dân gian dưới đây sẽ hỗ trợ điều trị đau vai gáy cột sống cổ hiệu quả, người bệnh có thể áp dụng để giảm đau ngay tại nhà.

Rượu hạt gấc

• Hạt gấc phơi khô, rang thơm rồi đem giã nát. Sau đó đổ vào bình ngâm với rượu trắng trên 45 độ khoảng 1 tuần.
• Khi dùng lấy 1 ít rượu gấc xoa đều lên vùng vai gáy rồi dùng tay massage trong khoảng 10 – 15 phút.
• Mỗi ngày bạn có thể thực hiện từ 2 – 3 lần khi xuất hiện cơn đau để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Ngải cứu chườm nóng

• Ngải cứu rửa sạch rồi cho vào chảo rang nóng với 1 ít muối.
• Bọc hỗn hợp vào mảnh vải sạch rồi chườm trực tiếp lên vùng cổ vai gáy 2 – 3 lần/ ngày, mỗi lần 15 – 20 phút.

Cam nướng hành

• Cam cắt bỏ phần đầu, lấy bớt phần ruột rồi cho hành khô đã đập dập trộn với phèn chua vào.
• Đậy nắp quả cam lại và cho lên bếp nướng đến khi vỏ ngoài cháy xém thì lấy ra thái thành các lát mỏng đắp lên vùng vai gáy bị đau.
• Cần thực hiện cách này mỗi ngày 1 – 2 lần đến khi cơn đau chấm dứt.

Lưu ý: Mẹo giảm đau vai gáy cột sống cổ này áp dụng trong thời gian dài mới có thể giảm triệu chứng bệnh. Bên cạnh đó, các mẹo này chỉ phù hợp với tình trạng bệnh nhẹ, nếu cơn đau kéo dài người bệnh nên gặp bác sĩ để được hướng dẫn điều trị.

Điều trị bằng Tây y

Trước khi chỉ định phương pháp điều trị, bác sĩ tiến hành chẩn đoán bệnh thông qua những biểu hiện lâm sàng. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện chụp X quang, chụp MRI, đo điện cơ để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh.

Sau đó căn cứ vào từng trường hợp mà bác sĩ chỉ định điều trị đau vai gáy cột sống cổ bằng các phương pháp khác nhau.

Thuốc Tây y

Dùng thuốc là phương pháp điều trị giúp giảm đau, cải thiện tình trạng ê mỏi, cứng cổ, tê bì vai gáy. Một số loại thuốc trị triệu chứng đau vai gáy cột sống cổ thường được sử dụng như sau:

• Thuốc chống viêm và giảm đau: Đây là các loại thuốc giảm đau không kê đơn và được dùng cho trường hợp đau nhẹ hoặc dùng thuốc ngoài da không có hiệu quả. Loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định điều trị đau mỏi vai gáy là Paracetamol.
• Nhóm thuốc giãn cơ: Đây là nhóm thuốc sử dụng riêng cho bệnh nhân mắc bệnh liên quan tới bệnh lý ở cột sống. Tác dụng của nhóm thuốc giãn cơ tăng tuần hoàn máu ngoại biên từ đó cải thiện các cơn đau hoặc cơn co thắt quá mức. Loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân là Eperisone và Tolperisone.
• Thuốc giảm đau thần kinh: Nhóm thuốc này được chỉ định khi bệnh nhân sử dụng thuốc giảm đau thông thường không mang lại hiệu quả cao.
• Vitamin nhóm B: Vitamin nhóm B có tác dụng tăng cường tái tạo và phục hồi tế bào từ đó giúp cải thiện các hiện tượng co cứng khớp hiệu quả.

Đa phần các loại thuốc chữa đau cổ vai gáy này đều có thể gây tác dụng phụ cho cơ thể. Vì vậy, bệnh nhân cần lưu ý sử dụng theo chỉ định của bác sĩ để có hiệu quả tốt và an toàn nhất.

Điều trị ngoại khoa

Can thiệp ngoại khoa thường được bác sĩ chỉ định để loại trừ một số yếu tố gây chèn ép tới cột sống cổ. Tuy nhiên, bác sĩ không khuyến khích bệnh nhân áp dụng phương pháp này. Người bệnh chỉ nên áp dụng khi có dấu hiệu biến chứng bệnh hoặc dùng thuốc không có tác dụng.

Điều trị đau nhức vai gáy bằng thuốc Đông y

Theo Đông y, tùy vào nguyên nhân mà đau vai gáy được chia làm nhiều thể bệnh khác nhau. Ở mỗi thể người bệnh cần sử dụng vị thuốc khác nhau để cân bằng và có hiệu quả hồi phục xương khớp tốt nhất.

Người bệnh có thể điều trị đau vai gáy cột sống cổ bằng các bài thuốc Đông y sau:

Đau do phong hàn: Trường hợp này sẽ sử dụng bài thuốc Trước ý thang để điều trị.

• Nguyên liệu: Khương hoạt, độc hoạt, quế chi, tần giao, xuyên khung, nhũ hương, chích cam thảo, cành dâu, đương quy và mộc hương theo liều lượng thầy thuốc chỉ định.
• Cách dùng: Đem nguyên liệu sắc với nước để chia ra uống 3 lần/ ngày, kiên trì trong vòng 7 – 10 ngày sẽ có hiệu quả.

Đau do thận hư hoặc thoái hóa đốt sống: Người bệnh nên sử dụng bài thuốc Quyên tý thang để điều trị.

• Nguyên liệu: Phòng phong, khương hoạt, đương quy, xích thược, hoàng kỳ và nghệ vàng.
• Cách dùng: Mỗi ngày sắc 1 thang, chia nước thuốc ra làm 3 phần để uống hết trong ngày.

Thuốc Đông y ngoài công dụng giảm đau còn tăng cường bồi bổ sức khỏe từ đó ngăn ngừa bệnh tái phát lại. Tuy nhiên, thành phần là thảo dược nên hiệu quả không nhanh bằng thuốc Tây y, người bệnh cần dùng ít nhất 5 – 7 ngày mới bắt đầu giảm triệu chứng. Do đó, để có hiệu quả tốt nhất bệnh nhân cần kiên trì uống thuốc đủ liều trình.

Áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu

Ngoài các biện pháp trên, khi bị đau vai gáy cột sống cổ bạn có thể điều trị bệnh bằng các phương pháp vật lý trị liệu sau:

Châm cứu

Châm cứu là phương pháp điều trị bệnh được rất nhiều bệnh nhân lựa chọn hiện nay. Phương pháp này sử dụng kim châm và các thủ thuật tác động trực tiếp lên huyệt đạo vùng cổ vai gáy. Từ đó ngăn ngừa triệu chứng đau nhức nhanh, bền vững mà không cần sử dụng thuốc điều trị.

Tùy vào nguyên nhân mà thầy thuốc, bác sĩ tiến hành châm vào các huyệt đạo tương ứng như sau:

Do thoái hóa đốt sống cổ:

• Châm tả ở huyệt A Thị Huyệt, Kiên Tỉnh, Phong Trì, Kiên Ngung, Thiên Tông, Hợp Cốc, Khúc Trì, Giáp Tích Cổ. Kết hợp châm bổ vào các huyệt như Can Du, Tam Âm Giao, Mệnh Môn, Thận Du,…
• Châm cứu vào huyệt Thận du, Can du, Túc tam lý, Quan nguyên, Khí hải. Kết hợp với Ôn châm và Châm bình tại các huyệt vị xung quanh như Kiên tỉnh, Kiên ngung, Khúc trì, Huyền chung, Hợp cốc, Cự cốt, Đại chùy.

Do chấn thương: Châm tả ở các huyệt Phong Trì, Kiên Trung,  Kiên Tỉnh, Khúc Trì, Huyết Hải, Cách Du, Hợp Cốc, Phong Môn, A Thị Huyệt và Huyết Hải.

Do nhiễm phong hàn:

• Châm tả ở các huyệt A Thị Huyệt, Thiên Tông, Hợp Cốc, Phong Môn, Kiên Ngung, Khúc Trì,…
• Châm cứu ở các huyệt Phong Môn, Phong Trì, Kiên Ngung, Kiên tỉnh, Cự Cốt, Phế Du, Đại Trữ và Thiên Tông.

Thời gian thực hiện châm cứu mỗi ngày 1 lần, mỗi lần từ 15 – 20 phút. Liệu trình điều trị kéo dài từ 5 – 7 ngày trở lên tùy vào sức khỏe người bệnh và nguyên nhân, triệu chứng đau vai gáy cột sống cổ.

Xoa bóp huyệt đạo

Xoa bóp huyệt đạo là phương pháp dùng tay và một số dụng cụ để tác động lực vào vị trí đau nhức. Qua đó giúp giảm chèn ép, thư giãn gân cốt và giúp máu huyết lưu thông tốt hơn.

Cách thực hiện xoa bóp như sau:

• Làm nóng vùng cổ vai gáy bằng cách dùng hai bàn tay xoa nhẹ nhàng xung quanh, sau đó day dọc theo đốt sống cổ từ trên xuống dưới, rồi day dọc cơ thang 2 bên cổ và rãnh giữa cơ thang. Thực hiện động tác xoa, day lặp đi lặp lại nhiều lần đến khi da nóng lên.
• Dùng ngón tay cái day ấn lên huyệt Phong Trì liên tục trong vòng 30 giây – 2 phút.
• Dùng bàn tay xoa bóng một cách nhẹ nhàng khu vực cổ vai gáy trong khoảng 10 phút để giúp các cơ được thư giãn và giảm đau.

Mỗi ngày người bệnh nên tiến hành xoa bóp, day ấn huyệt 1 – 2 lần, mỗi lần từ 10 – 15 phút sẽ có hiệu quả giảm đau nhanh chóng.

Tập bài thể dục

Tập các bài thể dục hàng ngày cũng có tác dụng giảm triệu chứng đau vai gáy cột sống cổ. Người bệnh có thể lựa chọn các bài tập tốt cho xương khớp vùng cổ 30 phút mỗi ngày để giúp giảm đau ngay tại nhà. Bên cạnh đó, nếu kiên trì áp dụng mỗi ngày sẽ giúp cơ thể thoải mái, dễ ngủ và ngủ ngon giấc hơn.

Bài tập vặn mình

• Ngồi khoanh chân trên sàn, 2 tay thả lỏng, mặt hướng về bên phải.
• Đưa chân phải vắt chéo qua phía đầu gối chân trái còn tay trái duỗi thẳng, giữ lấy ngón cái của chân trái và đưa tay phải ra phía sau lưng.
• Giữ nguyên tư thế này trong 10 giây, sau đó thả lỏng và thực hiện tương tự cho bên còn lại.

Bài tập vươn dài

• Đứng thẳng, 2 chân rộng bằng vai, 2 tay dang ngang và úp lòng bàn tay xuống đất, kết hợp hít một hơi thật sâu.
• Thở ra một cách chậm rãi, nghiêng cơ thể sang bên trái rồi đặt lòng bàn tay phải xuống bên ngoài bàn chân trái để giữ cơ thể thăng bằng. Đồng thời đưa tay trái đưa thẳng lên cao hợp với vai thành một đường thẳng.
• Ngửa mặt lên trời, mắt nhìn về phía tay trái rồi hít thở đều đặn 10 giây.
• Trở về tư thế ban đầu và lặp lại động tác với bên còn lại, thực hiện cả 2 bên trong khoảng 20 phút là được.

Lưu ý khi điều trị đau mỏi vai gáy cột sống cổ

Để ngăn ngừa tình trạng đau mỏi vai gáy vùng cổ trở nên mãn tính hoặc gây ra biến chứng nguy hiểm, người bệnh cần:

• Kiên trì áp dụng các phương pháp điều trị để sớm trị dứt điểm triệu chứng bệnh ngay ở giai đoạn đầu.
• Nên tập luyện thể dục hàng ngày để tăng cường sức khỏe, tăng độ dẻo dai vùng vai gáy từ đó hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
• Nên ngồi và làm việc đúng tư thế, hạn chế tình trạng ngồi lâu một tư thế, làm việc nặng thời gian dài hoặc mang vác đồ vật quá sức,…
• Cần có chế độ ăn uống hợp lý, nên bổ sung thực phẩm có chứa canxi, kali, và các vitamin như B, C, E,… để bổ sung dưỡng chất, tăng cường chức năng hệ xương khớp. Bên cạnh đó cần hạn chế các loại đồ ăn đe dọa đến sức khỏe xương khớp như đồ cay, đồ nhiều dầu mỡ, chất kích thích, nước uống có cồn,…
• Cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh để cơ thể mệt mỏi, căng thẳng trong thời gian dài.
• Nên giữ ấm cơ thể nhất là vùng cổ vai gáy và không để cơ thể bị nhiễm lạnh hoặc trúng gió đột ngột.
• Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm và có giải pháp điều trị ngay từ giai đoạn khởi phát.

Đau vai gáy cột sống cổ có thể dẫn đến nguy cơ suy giảm chức năng vận động hoặc bại liệt nửa thân trên rất cao. Do đó người bệnh cần sớm phát hiện bệnh và thực hiện các phương pháp điều trị dứt điểm.