Đau nhức xương sống lưng: Nguyên nhân và Cách điều trị

Đau nhức xương sống lưng là một trong những vấn đề sức khỏe thường gặp và đang ngày càng trở nên phổ biến trong đời sống hiện đại. Vậy đâu là những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này và người bệnh nên làm gì để khắc phục? Các thông tin tư vấn cụ thể sẽ được gửi tới quý vị ngay sau đây.

Nguyên nhân gây đau nhức xương sống lưng

Vùng lưng và cột sống là một trong những vị trí đau nhức xương khớp phổ biến nhất. Tình trạng đau nhức xương sống lưng vốn thường gặp phải ở người cao tuổi, tuy nhiên hiện nay đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Các cơn đau nhức vùng lưng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tuy nhiên có thể tựu chung lại trong 2 nhóm chính là nguyên nhân cơ học và nguyên nhân bệnh lý.

Đau nhức xương sống lưng do nguyên nhân cơ học

Nhóm nguyên nhân cơ học gây nhức mỏi cột sống lưng bao gồm các yếu tố tác động ngoại cảnh, ảnh hưởng của cân nặng và thay đổi nội tiết.

Đau lưng do chấn thương

Chấn thương do tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc chơi thể thao có thể gây ra những tổn thương cho vùng cột sống lưng, làm xuất hiện các cơn đau nhức khó chịu. Tình trạng này nếu không được điều trị triệt để có thể trở thành mạn tính, khiến bệnh nhân phải chịu đựng những cơn đau mỏi tái phát thường xuyên.

Do thói quen sinh hoạt

Thói quen ăn uống và sinh hoạt không hợp lý cũng là một trong những nguyên nhân gây đau nhức xương sống lưng thường gặp. Thường xuyên mang vác vật nặng, vận động quá sức, ngồi nhiều, ngồi hoặc vận động sai tư thế… đều làm gia tăng áp lực chèn ép gây đau mỏi cột sống.

Bên cạnh đó, stress, thói quen sinh hoạt không điều độ, thường xuyên sử dụng rượu bia, chế độ dinh dưỡng nghèo nàn dẫn tới thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết cho sự hình thành và phát triển của xương như canxi, vitamin D, sắt… sẽ làm yếu xương và thúc đẩy quá trình lão hóa xương diễn ra nhanh chóng, gây ra các cơn đau nhức thường xuyên.

Do béo phì

Cột sống giữ vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ cơ thể. Mỗi kg cân nặng tăng thêm sẽ khiến cột sống phải chịu thêm 4kg áp lực. Chính vì vậy, người béo phì là đối tượng rất dễ gặp phải các vấn đề đau nhức ở vùng lưng, đặc biệt là đoạn cột sống thắt lưng.

Đau xương khớp lưng khi mang thai

Tình trạng đau nhức xương khớp lưng cũng thường gặp phải ở bà bầu. Nguyên nhân là do sự chèn ép của thai nhi lên các dây thần kinh, sự thay đổi nội tiết tốt và tăng cân đột ngột trong quá trình mang thai.

Đau lưng dọc cột sống do nguyên nhân bệnh lý

Bên cạnh các nguyên nhân cơ học, đau nhức xương khớp cột sống còn có thể xuất phát từ các bệnh lý cơ xương khớp và một vài bệnh lý liên quan khác.

Do các bệnh lý cơ xương khớp

Đau nhức xương sống lưng thường khởi phát do các bệnh lý xương khớp, cột sống phổ biến dưới đây:

• Loãng xương: là hiện tượng xương bị mất mật độ, trở nên giòn, xốp và dễ bị tổn thương. Cột sống là vị trí chịu nhiều áp lực nâng đỡ cơ thể nên thường xuất hiện triệu chứng đau nhức do loãng xương.
• Thoát vị đĩa đệm: bệnh thoát vị đĩa đệm xảy ra khi đĩa đệm nhân nhầy cột sống trượt ra khỏi vị trí bình thường gây ra các cơn đau nhức, tê bì. Vị trí thoát vị đĩa đệm thường gặp phải nhất là ở cột sống thắt lưng, với các cơn đau điển hình từ vùng thắt lưng lan tỏa xuống chân.
• Viêm xương khớp: là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra các cơn đau dọc sống lưng, làm cho bệnh nhân gặp nhiều khó khăn trong đi lại và vận động. Đây là bệnh lý thường gặp phải ở người trung niên và cao tuổi.
• Thoái hóa cột sống: thoái hóa cột sống xảy ra phổ biến nhất ở vùng cổ và thắt lưng. Triệu chứng điển hình của bệnh lý này là các cơn đau nhức tại vị trí xương khớp thoái hóa, lan tỏa ra các vùng lân cận, khiến bệnh nhân gặp nhiều khó khăn trong đi lại và vận động.

Do các bệnh lý liên quan khác

Ngoài các bệnh lý xương khớp, các cơn đau nhức xương khớp lưng cũng có thể xuất hiện do ảnh hưởng của một vài bệnh lý khác như bệnh u thận, sỏi thận, viêm loét dạ dày… Nếu bệnh nhân bị đau xương sống lưng đi kèm với các triệu chứng như tiểu đau, tiểu khó, đau bụng, đầy hơi… thì nhóm nguyên nhân này nên được xem xét tới.

Triệu chứng đau nhức xương lưng

Tình trạng đau nhức xương sống lưng có thể dễ dàng nhận biết bằng các triệu chứng điển hình sau:

• Cảm giác đau âm ỉ ở vùng cột sống lưng. Đau nhiều khi người bệnh vận động mạnh, đứng lên ngồi xuống bất ngờ và khi thời tiết thay đổi đột ngột.
• Đau nhức có thể kéo dài trong vài ngày, vài tuần hoặc thậm chí lâu hơn.
• Cơn đau vùng thắt lưng có thể lan dần xuống vùng mông, đùi và chân.
• Bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi, uể oải.

Đau lưng dọc cột sống là triệu chứng đau nhức xương khớp rất phổ biến. Cơn đau do các nguyên nhân ngoại cảnh thông thường sẽ chấm dứt sau một vài ngày khi người bệnh vận động và nghỉ ngơi hợp lý. Nếu các cơn đau nhức có dấu hiệu kéo dài, đi kèm với tình trạng mệt mỏi, ăn ngủ kém thì người bệnh nên sớm tới các cơ sở y tế thăm khám để xác định nguyên nhân chính xác và tìm ra hướng xử trí phù hợp.

Nguy cơ đau nhức xương do nguyên nhân bệnh lý luôn tiềm ẩn, thăm khám và phát hiện bệnh sớm là yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả điều trị và ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Chẩn đoán và điều trị đau lưng nhức xương khớp

Có nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị đau nhức xương khớp lưng. Dựa trên triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm và chụp chiếu cần thiết để làm cơ sở chẩn đoán bệnh, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Biện pháp chẩn đoán đau nhức xương sống lưng

Chẩn đoán hình ảnh là phương pháp giúp các bác sĩ xác định vị trí và mức độ tổn thương xương khớp với độ chính xác cao. Các phương pháp thông dụng nhất hiện nay bao gồm:

• Chụp X-quang: chụp X-quang cột sống là kỹ thuật cơ bản và được sử dụng rộng rãi tại tất cả các cơ sở y tế. Phương pháp này có khả năng phát hiện những vấn đề như dị dạng cột sống bẩm sinh, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống…
• Chụp cắt lớp vi tính CT: chụp CT cho hình ảnh chất lượng cao hơn so với chụp X-quang, giúp các bác sĩ nhìn vào xương cột sống để phát hiện các vấn đề như hẹp ống sống, gãy xương, nhiễm trùng… Ngoài ra, đây cũng là phương pháp được sử dụng để kiểm tra hiệu quả của phẫu thuật cột sống và các phương pháp trị liệu trong quá trình điều trị.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, cho hình ảnh sắc nét và chi tiết nhất. Kết quả từ MRI giúp chẩn đoán chính xác nhiều bệnh lý về xương và cột sống như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, gãy lún cột sống, u tủy sống…

Phương pháp điều trị đau lưng nhức xương khớp

Có nhiều phương pháp điều trị đau lưng nhức xương khớp. Dựa trên chẩn đoán về vị trí và mức độ tổn thương cột sống, đa phần bệnh nhân được chỉ định dùng thuốc và vật lý trị liệu. Một số trường hợp nghiêm trọng có thể được cân nhắc điều trị ngoại khoa. Bên cạnh đó, điều trị bằng Đông y là lựa chọn đang ngày càng được nhiều người bệnh quan tâm.

Sử dụng thuốc Tây

Điều trị đau nhức xương khớp bằng thuốc tây là lựa chọn của nhiều bệnh nhân hiện nay. Mặc dù dùng thuốc Tây cho hiệu quả nhanh nhưng lại tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn và dễ xảy ra tái phát do không có khả năng trị bệnh tận gốc. Các loại thuốc có thể được kê đơn để giúp người bệnh giảm đau và kiểm soát viêm bao gồm:

• Thuốc giảm đau: như Paracetamol, Tramadol, Codein… giúp giảm nhanh các triệu chứng đau nhức xương sống lưng.
• Thuốc giãn cơ: như Mydocalm, Coltramyl làm giãn cơ vân và giải phóng các chèn ép.
• Thuốc chống viêm không steroid: như Ibuprofen, Naproxen giúp chống viêm.
• Thuốc chống trầm cảm: như Trazodone, Amitriptylin hỗ trợ cải thiện giấc ngủ cho bệnh nhân đau nhức xương lưng.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là biện pháp sử dụng các tác nhân cơ học và tác nhân vật lý với cường độ phù hợp tác động lên các khớp đau nhức nhằm cải thiện tình trạng sưng đau, kháng viêm và kích thích khả năng tự phục hồi thông qua các quá trình sinh hóa của cơ thể. Các phương pháp vật lý trị liệu tiêu biểu nhất hiện nay bao gồm:

• Tác nhân cơ học: các bài tập vận động và kéo giãn.
• Tác nhân vật lý: bao gồm nhiệt trị liệu, thủy trị liệu, quang trị liệu và điện trị liệu.

Vật lý trị liệu kết hợp với xoa bóp bấm huyệt hiện nay là biện pháp điều trị đau nhức xương khớp được sử dụng rộng rãi và được đánh giá cao về hiệu quả và tính an toàn.

Phẫu thuật

Phẫu thuật thông thường chỉ được sử dụng khi tất cả các phương pháp điều trị khác đều không cho kết quả tích cực. Tuy nhiên, một vài trường hợp khẩn cấp như mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang, bệnh lý thần kinh tiến triển… sẽ được ưu tiên điều trị bằng phẫu thuật.

Điều trị đau nhức xương sống lưng bằng Đông y

Trong Đông y, đau xương khớp lưng được điều trị bằng cả các biện pháp dùng thuốc và không dùng thuốc. Các phương pháp này đều có ưu điểm là an toàn, ít gây tác dụng phụ và cho hiệu quả điều trị triệt để nhờ khả năng tác động tới căn nguyên gây bệnh.

• Dùng thuốc Đông y: bệnh nhân có thể áp dụng các bài thuốc dân gian trị đau nhức xương khớp từ cây xấu hổ, lá lốt, cây cỏ xước, dây đau xương… Hoặc trực tiếp tới các cơ sở YHCT uy tín để được thăm khám và kê đơn đặc trị.
• Châm cứu, bấm huyệt: đây là biện pháp chữa bệnh không dùng thuốc mà thông qua việc tác động lên hệ thống các huyệt đạo trên cơ thể. Các kích thích vật lý này giúp thúc đẩy khí huyết lưu thông, thư giãn cơ và giải phóng các dây thần kinh bị chèn ép, từ đó phát huy hiệu quả giảm đau tức thời và chữa trị được dứt điểm tình trạng đau mỏi đốt sống lưng.

Điều trị đau nhức xương sống lưng bằng Đông y có thể sử dụng một trong hai phương pháp dùng thuốc, không dùng thuốc hoặc kết hợp cả hai. Bất kể lựa chọn phương án nào, bệnh nhân cần tìm tới các bệnh viện hoặc phòng khám YHCT uy tín để được thăm khám và điều trị bởi đội ngũ bác sĩ có chuyên môn, với sự hỗ trợ của đầy đủ trang thiết bị y tế cần thiết.

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát đau nhức xương sống lưng tại nhà

Đau nhức xương lưng dù chỉ là những triệu chứng nhất thời cũng sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới công việc và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Chủ động thực hiện các biện pháp dưới đây là cách để chúng ta phòng ngừa và kiểm soát tình trạng đau nhức hiệu quả ngay tại nhà:

• Mang, nhấc vật nặng ở tư thế phù hợp. Nên mang vật nặng bằng cách ôm trước ngực hoặc chia đều tải trọng cho 2 bên tay. Khi nâng vật nặng, nên ngồi xuống rồi bê vật nặng đứng lên thay vì cúi xuống nhấc lên.
• Hạn chế dùng điện thoại liên tục trong thời gian dài và nên cầm ngang tầm mắt trong suốt quá trình sử dụng để tránh gây cong vẹo cột sống cổ và lưng.
• Với nhân viên văn phòng hoặc những người làm công việc cần ngồi nhiều, nên điều chỉnh tư thế cho phù hợp. Tư thế ngồi đúng là giữ lưng thẳng tạo thành góc vuông với tay để trên bàn, điều chỉnh ghế sao cho chân chạm sàn cho cảm giác thoải mái.
• Nếu thường xuyên phải ngồi nhiều, sau mỗi 60 phút học tập/làm việc nên đứng lên đi lại, vận động để máu được lưu thông và cột sống được thư giãn.
• Tránh thực hiện các động tác gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe cột sống như với đồ trên cao, vặn xoay nửa người ra phía sau hay động tác đột ngột như đang nằm bật dậy…
• Khi bị đau mỏi đốt sống lưng, không nên cố gắng làm việc mà cần dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn để vùng lưng và cột sống được thư giãn.
• Có thể áp dụng các biện pháp như chườm nóng, chườm lạnh, xoa bóp với dầu nóng, hay tắm nước ấm để làm dịu cơn đau nhức.
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh, đủ chất, bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi, sắt, rau xanh và hoa quả. Đồng thời hạn chế sử dụng các loại thực phẩm gây hại như rượu bia, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas…
• Tạo thói quen tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường độ chắc khỏe, dẻo dai cho xương khớp và nâng cao sức khỏe.

Đau nhức xương sống lưng vốn xảy ra rất phổ biến ở người cao tuổi nhưng hiện nay ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Nếu gặp phải tình trạng này, bạn nên tăng cường nghỉ ngơi và áp dụng các biện pháp giảm đau tại nhà trong 3 ngày đầu. Trường hợp các triệu chứng đau nhức không có dấu hiệu thuyên giảm sau khoảng thời gian này, nên sớm đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và được tư vấn hướng xử trí phù hợp.

Xem thêm:

• Đau xương khớp khám ở bệnh viện nào tốt nhất?
• Đau nhức xương khớp nên ăn gì và kiêng gì để mau khỏi?