Bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não và những điều cần biết

Trong Đông y, xoa bóp bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não là biện pháp trị liệu không thể thiếu trong giai đoạn phục hồi di chứng cho người bệnh. Vậy cụ thể hiệu quả của bấm huyệt trị tai biến như thế nào và nó được thực hiện ra sao? Bài viết dưới đây sẽ thông tin tới quý độc giả những vấn đề cơ bản liên quan tới phương pháp chữa bệnh này.

Điều trị tai biến mạch máu não dưới góc nhìn của Đông y

Đông y nhận diện tai biến mạch máu não vào phạm vi chứng Trúng phong, tức là căn bệnh đến đột ngột khiến cho bán thân bất toại, tay chân tê liệt, mặt méo lệch, miệng nói không thành lời và thậm chí gây bất tỉnh hôn mê.

Trong Đông y, chứng Trúng phong được chia làm 2 thể là Trúng phong kinh lạc và Trúng phong tạng phủ.

• Trúng phong kinh lạc: thường gặp ở các trường hợp xuất huyết não và nhồi máu não ở mức độ nhẹ, biểu hiện với các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, thoáng mất ý thức, liệt nửa người không hôn mê, liệt mặt, mạch huyền tế sác thuộc âm hư hỏa vượng.
• Trúng phong tạng phủ: thường gặp trong các trường hợp nhồi máu não và xuất huyết não ổ lớn, có hôn mê. Trúng phong tạng phủ bao gồm chứng bế (thể liệt cứng) và chứng thoát (thể liệt mềm).

Sau khi bị trúng phong, các di chứng để lại thường là bán thân bất toại, giảm cảm giác đau, nóng, lạnh; giảm hoặc mất cử động, không cầm nắm và đi lại được. Để điều trị những di chứng này, Đông y sử dụng kết hợp nhiều biện pháp, bao gồm dùng thuốc, châm cứu, phương pháp xoa bóp bấm huyệt.Trong đó, xoa bóp bấm huyệt đóng vai trò như một phương pháp trị liệu bổ sung có độ an toàn cao và phát huy hiệu quả rất tích cực trong việc hỗ trợ phục hồi chức năng sau tai biến.

Thông qua việc tác động lên các huyệt vị, bấm huyệt giúp đả thông các đường kinh lạc, làm cho việc vận hành khí huyết bên trong cơ thể diễn ra thông suốt, chức năng của các tạng phủ cũng được tăng cường. Khi những rối loạn được khắc phục, cơ thể sẽ trở lại trạng thái cân bằng khỏe mạnh.

Trong điều trị tai biến mạch máu não, xoa bóp bấm huyệt phát huy hiệu quả cao trong việc phục hồi chức năng cho người bệnh. Các lợi ích mà biện pháp trị liệu này mang lại có thể kể đến như:

• Giúp thư giãn thần kinh, điều hòa tuần hoàn máu và cải thiện giấc ngủ.
• Bấm huyệt giảm đau nhức xương khớp
• Hỗ trợ hồi phục các dây thần kinh bị liệt.
• Tăng cường chức năng cho các tạng phủ trong cơ thể.
• Nâng cao khả năng miễn dịch và thể lực.

Các lợi ích tích cực này của bấm huyệt chữa bệnh sau tai biến đã được chứng minh bằng nhiều nghiên cứu lâm sàng. Một nghiên cứu được thực hiện trên 56 bệnh nhân tại bệnh viện K Oriental của Hàn Quốc cho thấy, xoa bóp bấm huyệt là biện pháp hiệu quả giúp khôi phục khả năng hoạt động của các chi và cải thiện chứng trầm cảm sau tai biến.

Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí y khoa của Mỹ cũng chỉ ra rằng, phương pháp xoa bóp bấm huyệt có khả năng làm ổn định nhịp tim, giúp các bệnh nhân tai biến mạch máu não bớt căng thẳng và phòng chống nguy cơ tai biến tái phát.

Cách bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não

Việc phục hồi sau tai biến khó khăn như thế nào phụ thuộc rất nhiều vào mức độ nặng nề của những di chứng để lại. Tuy nhiên, đây luôn là một hành trình dài đòi hỏi nhiều cố gắng và sự kiên trì của cả người bệnh và thân nhân.

Để việc hỗ trợ phục hồi chức năng sau tai biến bằng xoa bóp bấm huyệt phát huy được tối đa lợi ích, việc điều trị cần được thực hiện bởi các bác sĩ Đông y giàu kinh nghiệm tại các cơ sở YHCT uy tín. Bên cạnh đó, người thân bệnh nhân cũng có thể góp phần hỗ trợ thêm bằng cách xoa bóp bấm huyệt bổ trợ tại nhà cho người bệnh. Dưới đây giới thiệu cách bấm huyệt cho người bị tai biến cơ bản mà thân nhân có thể áp dụng tại nhà sau khi tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị.

Để bấm huyệt chữa di chứng tai biến mạch máu não, người thực hiện để bệnh nhân nằm ngửa hoặc ngồi thẳng, sau đó bắt đầu tiến hành trị liệu. Thao tác cần tuân thủ nguyên tắc nhẹ nhàng, dùng lực vừa phải và tăng dần mức độ tới khi bệnh nhân cảm thấy tê tức thì giữ nguyên. Xoa bóp bấm huyệt 1 lần/ngày, mỗi lần trong khoảng 20-30 phút. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể.

Bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não – Vùng đầu cổ

Với vùng đầu cổ, trước tiên xoa cho vùng cổ nóng lên bằng cách day vùng cổ gáy 3 lần rồi bóp 3 lần. Sau đó, bấm lần lượt các huyệt sau, mỗi huyệt trong khoảng 30 giây:

• Huyệt Bách hội: nằm trên đỉnh đầu, là giao điểm của đường dọc cơ thể với đường nối hai đỉnh vành tai.
• Tứ thần thông: 4 huyệt xung quanh Bách hội; cách Bách hội 1 thốn về 4 phía (trước, sau, phải, trái).
• Huyệt Phong trì: nằm ở chỗ lõm sau gáy, từ xương chẩm C1 đo ra mỗi bên 2 thốn là vị trí huyệt.

Cách bấm huyệt trị tai biến – Chi trên

Đối với vùng chi trên, tiến hành xoa bóp bấm huyệt trị tai biến theo các bước sau:

• Xoa xát cánh tay: một tay nâng cánh tay liệt của người bệnh, dùng lòng bàn tay của tay còn lại xát dọc cánh tay bệnh nhân ở khắp các mặt trong, ngoài, trước, sau theo chiều từ dưới lên trên.
• Bóp cánh tay: nắn bóp mặt trước và mặt sau tay người bệnh 3 lần theo chiều từ trên xuống dưới.
• Day và miết bàn tay: dùng ngón tay cái day mặt gan bàn tay và mu bàn tay liệt, sau đó miết dọc kẽ các ngón tay.
• Bấm huyệt: Khúc trì (nằm ở đầu lằn chỉ nếp gấp khuỷu tay khi co khuỷu tay vào ngực) và Hợp cốc (nằm ở điểm cao nhất của vùng cơ bắp ngón trỏ và ngón cái khi khép hai ngón này lại). Day ấn mỗi huyệt trong khoảng 30 giây.
• Vận động khớp vai: một tay cố định vai người bệnh, tay còn lại nắm cánh tay bệnh nhân và thực hiện thao tác xoay nhẹ nhàng theo các chiều của khớp.
• Vận động khớp khuỷu tay: một tay cố định cánh tay người bệnh, tay kia vận động khớp khuỷu tay cho bệnh nhân.
• Vận động khớp cổ tay và các khớp ngón tay: thực hiện tương tự như vận động khớp khuỷu tay.

Bấm huyệt tai biến – Chi dưới

Tại vùng chi dưới, các bước xoa bóp bấm huyệt chữa tai biến được thực hiện như sau:

• Xát chân: xát cả 4 mặt chân trước, sau, trong, ngoài từ cổ chân đến đùi theo chiều từ dưới lên, mỗi mặt 3 lần.
• Day, lăn và bóp: tương tự như xát, cũng thực hiện đều với cả 4 mặt chân, mỗi mặt 3 lần.
• Bấm các huyệt trị tai biến: Lương khâu, Túc tam lý, Dương lăng tuyền và Tam âm giao. Mỗi huyệt trong khoảng 30 giây.
• Vận động khớp gối: một tay nắm lấy cẳng chân người bệnh, tay còn lại giữ đầu gối sau đó thực hiện thao tác vận động bằng cách nâng chân bệnh nhân sao cho đùi gập vào bụng, cẳng chân gập vào đùi. Làm liên tục từ 5-10 lần.
• Vận động khớp cổ chân: một tay nắm gót chân người bệnh, bàn tay còn lại nắm các ngón chân sau đó quay cổ chân bệnh nhân 2-3 lần rồi đẩy ngược bàn chân về phía cẳng chân 2-3 cái.

Vị trí huyệt: Lương khâu nằm tại chỗ lõm trên đầu gối, từ góc trên bên ngoài xương bánh chè đo thẳng lên 2 thốn. Túc tam lý nằm ở vị trí góc dưới bên ngoài xương bánh chè đo xuống 3 thốn. Dương lăng tuyền nằm ở phía dưới và mặt ngoài đầu gối, tại chỗ lõm phía trước và dưới đầu nhỏ xương mác. Tam âm giao nằm ở cẳng chân, đo từ mắt cá trong lên 3 thốn.

Lưu ý khi chữa tai biến mạch máu não bằng bấm huyệt

Để việc điều trị đạt hiệu quả cao và đảm bảo an toàn sức khỏe cho người bệnh, có một số lưu ý quan trọng cần ghi nhớ khi bấm huyệt cho người bị tai biến:

• Thân nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ và được tập huấn trước khi thực hiện xoa bóp bấm huyệt tại nhà cho người bệnh.
• Mỗi đợt trị liệu cần duy trì liên tục trong vòng 15 ngày, sau đó nghỉ hai ngày rồi lại tiếp tục đợt kế tiếp cho tới khi sức khỏe hồi phục.
• Bấm huyệt cần kết hợp với tập luyện và điều chỉnh thói quen ăn uống sinh hoạt cho bệnh nhân: hạn chế đồ mặn, thức ăn nhiều dầu mỡ, kiêng rượu bia, thuốc lá; giữ ấm cơ thể, tránh vận động thể lực hoặc căng thẳng quá độ.
• Đưa người bệnh đi tái khám định kỳ đúng hẹn để theo dõi sức khỏe kịp thời và đề phòng nguy cơ tái phát.

Xoa bóp bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não là phương pháp can thiệp hiệu quả để giúp bệnh nhân mau chóng phục hồi sức khỏe. Bấm huyệt kết hợp tập phục hồi chức năng càng sớm càng tốt sau tai biến sẽ giúp tiến trình điều trị diễn ra thuận lợi và tăng khả năng hồi phục lên mức tối ưu.

Xem thêm:

• Massage bấm huyệt toàn thân có tốt không? Hướng dẫn thực hiện chi tiết
• Bấm huyệt hạ sốt như thế nào? Vị trí huyệt đạo nào chữa được sốt?