Top 8+ Cách Phục Hồi Chức Năng Sau Tai Biến Cho Người Bệnh

Tái biến mạch máu não hay đột quỵ là một trong những tình trạng bệnh lý vô cùng nguy hiểm. Những người sau khi bị tai biến tùy theo mức độ mà di chứng để lại sẽ nặng nhẹ khác nhau nhưng nhìn chung đều sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Người nặng thì liệt nửa người, toàn thân, mất trí nhớ, suy giảm khả năng nhận thức,…. người nhẹ thì méo miệng, nói lắp, đại – tiểu tiện không tự chủ,… Vì vậy mà người bệnh cần thực hiện các biện pháp để phục hồi chức năng sau tai biến, khôi phục lại cuộc sống như bình thường.

Khả năng phục hồi chức năng sau tai biến?

Tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm nhất hiện nay có thể xuất hiện đột ngột không có bất kỳ một dấu hiệu nào, để lại những hậu quả khôn lường cho người bệnh. Nhiều người đặt câu hỏi rằng là, sau tai biến có phục hồi chức năng được hay không? Điều này còn phụ thuộc vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ thì khả năng điều trị mới hiệu quả và có thành công.

Trong trường hợp bệnh nhân là người trẻ, bị nhẹ, yếu liệt nửa cơ thể thì khả năng tập phục hồi chức năng sau tai biến sẽ có hiệu quả cao, trở về cuộc sống bình thường như trước đây. Còn ngược lại, trường hợp bệnh nhân bị nặng, người bệnh bị vỡ mạch máu não, cộng thêm sức khỏe yếu, khả năng sống sót rất thấp. Trong tình trạng vượt qua được thì việc phục hồi chức năng vận động bằng vật lý trị liệu cũng chỉ cải thiện được tình trạng khoảng 90%.

Một vài những yếu tố có thể tác động đến việc phục hồi chức năng sau tai biến của người bệnh như sau:

• Tuổi tác: Thông thường những đối tượng người trẻ sẽ có khả năng phục hồi chức năng sau tai biến cao hơn người cao tuổi, có nhiều bệnh lý nền.
• Tình trạng sức khỏe: Phụ thuộc vào mức độ tai biến, có kịp thời phẫu thuật và can thiệp của bác sĩ hay không. Chưa kể đến người bệnh có đang bị bệnh lý nền nào hay không cũng quyết định đến việc phục hồi sau này.
• Yếu tố tâm lý: Điều này cực kỳ quan trọng, bởi các giai đoạn phục hồi sau tai biến sẽ kéo dài trong một khoảng thời gian, nhanh cũng từ 10 – 12 tháng, lâu hơn có thể kéo dài vài năm. Vì vậy người bệnh dễ có xu hướng chán nản, buồn, lo âu,… Điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến kết quả trị liệu. Người thân trong gia đình phải hỗ trợ, giúp đỡ, kiên nhẫn đồng hành cùng người bệnh để họ phấn chấn. lạc quan kiên trì tập luyện để có thể phục hồi.
• Các phương pháp tập luyện: Có nhiều biện pháp khác nhau hỗ trợ cho quá trình phục hồi chức năng sau tai biến từ Đông y, đến Tây y đều có. Người bệnh cần đến những cơ sở y tế chuyên khoa, chấn thương chỉnh hình, bác sĩ sẽ thăm khám, kiểm tra tình trạng sức khỏe để có phương án điều trị tốt nhất, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Kết hợp với đó là những thói quen sinh hoạt hằng ngày để việc phục hồi đạt kết quả cao.

Thực hiện điều trị phục hồi chức năng sau tai biến sẽ phải trải qua 4 giai đoạn chính:

• Giai đoạn cấp (từ 0 đến 24 giờ).
• Giai đoạn phục hồi sớm (từ 24 giờ đến 3 tháng)
• Giai đoạn phục hồi muộn (khoảng từ 3 đến 6 tháng).
• Giai đoạn mãn tính khó phục hồi (trên 6 tháng).

Như vậy, người bệnh sau khi tai biến mạch máu nào cần sớm thực hiện tập phục hồi chức năng. Thời điểm tốt nhất chính là sau khi ổn định được 3 – 4 ngày là có thể tập luyện được ngay. Giai đoạn theo dõi kết quả phục hồi rõ nhất chính là 3 tháng sau khi đột quỵ. Từ 6 tháng đến một năm trở đi hiệu quả chậm dần và ổn định hẳn, nếu lúc này mới tập luyện phục hồi chức năng sau tai biến thì gần như không có kết quả tốt.

Hướng dẫn cách phục hồi chức năng sau tai biến cho người bệnh

Dưới đây, bài viết sẽ thông tin một số những cách phục hồi sau tai biến mạch máu não được áp dụng nhiều nhất. Nhằm giúp người bệnh khôi phục việc vận động, sinh hoạt bình thường như trước đây.

1. Tập luyện phục hồi chức năng bằng những bài tập chuyên sâu

Ngay sau khi người bệnh bị tai biến đã ổn định sức khỏe cần thực hiện những bài tập phục hồi chức năng. Thông thường những bài tập sẽ bao gồm: Bài tập khả năng chịu sức nặng ở chân, bài tập gia tăng sức mạnh cơ bắp, bài tập giữ thăng bằng khi đứng, ngồi, bài tập đi, tập chủ động ở các khớp xương,…

Tuy nhiên, những bài tập này yêu cầu rất cao về kỹ thuật, cho nên người thân chỉ nên đưa người bệnh đến những cơ sở chuyên phục hồi chức năng sau tai biến để thực hiện. Những bác sĩ có kinh nghiệm, trình độ, chuyên môn sẽ giúp đỡ, lên phác đồ trị liệu riêng biệt cho từng người bệnh. Đồng thời tại đây có hệ thống máy móc và vật dụng hỗ trợ, giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại khả năng vận động.

2. Phương pháp laser nội mạch hỗ trợ phục hồi

Phục hồi chức năng tai biến mạch máu não thì không thể bỏ qua phương pháp laser nội mạch hiện đại nhất hiện nay. Laser nội mạch sử dụng tia laser công suất thấp chiếu vào lòng tĩnh mạch, kích thích tuần hoàn máu và tối ưu hóa các chức năng của hệ mạch trong cơ thể, đặc biệt là tim mạch và hệ thần kinh. Kỹ thuật này có ưu điểm là giúp người bệnh phục hồi nhanh, không gây đau đớn khi trị liệu.

Tuy nhiên phương pháp này cũng sẽ có nhược điểm chính là không dùng cho một số trường hợp, phụ nữ mang thai, huyết khối tĩnh mạch nằm sâu ở chi dưới, người không mất hoàn toàn khả năng đi lại. Đồng thời laser nội mạch cũng có những tác dụng phụ như: Gây đau đớn kéo dài, tức ngực, khó thở, tụ máu ở vị trí chọc mạch, căng cứng, sưng, phù nề,…

3. Phục hồi chức năng sau tai biến bằng châm cứu, xoa bóp

Rát nhiều bệnh nhân sau tai biến mạch máu não cũng lựa chọn y học cổ truyền với phương pháp châm cứu để phục hồi chức năng. Bác sĩ sẽ sử dụng một cây kim châm dài và nhỏ để châm vào các huyệt vị, đả thông kích kinh mạch, kích thích lưu thông khí huyết, hệ thần kinh. Từ đó, não bộ hình thành phản ứng và giúp người bệnh phục hồi chức năng sau suy yếu.

Phương pháp châm cứu cần thực hiện kéo dài trong một thời gian, định kỳ kết hợp cùng việc xoa bóp mỗi ngày, để các cơ có thể lấy lại cảm giác như ban đầu. Tùy từng đối tượng có thể kết hợp việc tập luyện phục hồi trị liệu cùng châm cứu, xoa bóp để có hiệu quả chữa bệnh tốt nhất.

4. Tư thế nằm phù hợp cho người sau tai biến

Lựa chọn tư thế nằm như thế nào cho phù hợp cũng là một trong những cách hỗ trợ phục hồi sau tai biến hiệu quả. Người bệnh sau tai biến, sức khỏe tương đối yếu, các khớp cơ tay, chân vô lực. Vì vậy khi nằm ngủ cần lựa chọn những tư thế phù hợp để giảm bớt lực, tránh tình trạng co cứng cơ và cũng để phòng tránh biến dạng khớp sau này. Một số tư thế nên nằm chính như:

• Tư thế nằm ngửa: Đây là tư thế cơ bản nhất giúp người bệnh cảm thấy thoải mái khi nằm. Người thân nên chủ động dùng gối mềm để nâng cao vai và hông, khớp gối có thể gập nhẹ để thư giãn hơn. Lưu ý, kê cổ chân vuông góc cùng với cẳng chân để tránh biến dạng khớp xương theo thời gian.
• Tư thế nằm nghiêng sang bên bị liệt: Người bệnh nằm nghiêng sang một bên bị liệt, chúng ta gập phần vai bị liệt, để cánh tay vuông góc với thân, chân bị liệt duỗi thẳng, thân người hơi ngửa. Bên lành có thể để tay và chân tùy theo người bệnh.
• Nằm nghiêng sang bên lành: Trong trường hợp này, để phần vai và cánh tay bên lành tự nhiên, chân lành nên duỗi để giúp thân người được vuông góc với mặt giường. Dùng hai chiếc gối đỡ tay và chân đang bị liệt.

5. Người bệnh tập ngồi dậy

Nếu người bệnh đã có thể lăn trở được thì bắt đầu có thể tự tập ngồi dậy. Đối với những bệnh nhân có phần cơ thể bị liệt, việc tập ngồi cần có thêm một người khác nữa ở cạnh hoặc kỹ thuật viên phục hồi chức năng bên cạnh để hỗ trợ.

Đầu tiên, người bệnh cần phải ở tư thế nằm ngửa, bám tay vào người nhà, hoặc người nhà quàng tay qua cổ người bệnh, cả hai cùng dùng lực để từ từ nâng nửa thân trên ngồi dậy. Những ngày đầu, cần lực của người khác nhưng sau vài lần, người bệnh có thể tự bám và nâng người dậy.

6. Giúp người bệnh lăn trở thường xuyên

Các phương pháp phục hồi chức năng sau tai biến cho người bệnh nên bắt đầu ngay với hoạt động đi lại hay ăn uống. Điều này vô hình gây áp lực lớn cho người bệnh và không mang lại hiệu quả. Thay vào đó, hãy hướng dẫn người bệnh tự lăn trở để tránh phần da bị viêm loét do tỳ, đè quá lâu ngày do cơ thể bị liệt.

Để lăn trở sang bên liệt, người bệnh có thể tự nâng tay và chân không bị liệt, dùng sức để xoay mạnh thân, giúp toàn bộ cơ thể được chuyển động về phía bên liệt. Còn người bệnh muốn lăn trở về bên lành, người thân cần hỗ trợ người bệnh. Hướng dẫn họ dùng tay lành kéo tay liệt sang hướng mình muốn xoay. Kế đó, hỗ trợ gập gối và háng, đẩy hông để cơ thể có thể xoay được sang bên lành.

7. Thực hành hoạt động sinh hoạt cá nhân cơ bản

Sau khi bệnh nhân đã có thể tự ngồi dậy và lăn trở mình, chuyển qua hướng dẫn người bệnh những hoạt động tự chăm sóc cá nhân đơn giản khi ở tư thế này. Tùy vào thể trạng và mức độ hồi phục mà lựa chọn các hoạt động, có thể tự ăn uống, tự đánh răng, chải tóc, hoặc thay áo (liệt nửa người dưới),… Những đối tượng bị liệt nửa thân trái hoặc nửa thân phải thì khó khăn hơn khi thực hiện nhưng vẫn có thể tập dần ở phần bên lành.

Với những bệnh nhân bị tai biến mạch máu não để có thể thực hiện hoạt động sinh hoạt cá nhân bình thường trước đây cần tập và kiên trì trong một thời gian dài. Những ngày đầu chưa có tín hiệu tích cực, nhưng về lâu về dài chắc chắn sẽ có hiệu quả, không cần quá gắng sức để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.

8. Giúp người bệnh tập đứng

Việc tập đứng để phục hồi chức năng sau tai biến đóng vai trò đặc biệt quan trọng nhưng cũng là khó khăn lớn nhất cho người bệnh. Bởi lúc này việc giữ thăng bằng là rất khó khăn, cộng thêm do dồn lực không đều chân nên khó đứng vững mà cần có sự hỗ trợ của gậy chống, tay vịn và người thân bên cạnh.

Nguyên tắc để tập đứng cho người bệnh chính là chân lành chịu lực chính, chân liệt hầu như không tham gia vào quá trình này, chân bên nào bị liệt thì tay bên đó cầm nạng chống. Người bị liệt cả thân dưới thì cần có tay vịn bám ở cả hai bên, lực dồn vào tay và cố gắng đẩy chân. Thử dùng tay với sang hai bên, cúi người nhẹ, luyện tập đứng càng lâu thì quá trình phục hồi càng được rút ngắn.

Nhiều trường hợp phải thực hiện tập đứng tại phòng tập của các trung tâm vật lý trị liệu phục hồi, cùng sự giám sát của bác sĩ và người thân. Đồng thời người nhà, người bệnh cũng cần tự tập luyện, dù chỉ là tự đứng lên, đi được vài bước cũng là những dấu hiệu quả khả quan, cho thấy tình trạng sức khỏe đang tốt lên.

Lưu ý cần nhớ giúp người bệnh phục hồi chức năng sau tai biến

Trong quá trình hỗ trợ giúp người bệnh phục hồi chức năng sau tai biến, người thân xung quanh cần chú ý một vài những thông tin sau đây:

• Cần lưu ý loại bỏ nguy cơ gây tai biến, khi thấy các dấu hiệu về huyết áp, tim mạch, tiểu đường, tim đập rối loạn,… cần đến bệnh viện để thăm khám tình trạng sức khỏe, sớm có hướng giải quyết khắc phục.
• Việc phục hồi chức năng sau tai biến yêu cầu sự kiên trì và thời gian của người bệnh và những người thân xung quanh. Bản thân cần thật sự cố gắng, được động viên, hỗ trợ từ người thân, mới sớm mang lại kết quả phục hồi tốt nhất.
• Sắp xếp đồ vật cho thuận tiện với người bệnh và người thân để dễ chăm sóc, kê giường ở những nơi thoáng mát, sạch sẽ, gần tủ để đồ, gần nhất với nhà vệ sinh. Có thể dùng thêm đệm hơi hoặc đệm nước để đề phòng những bệnh lở loét về da khi nằm quá lâu.
• Khi thực hiện vận động, luyện tập, bác sĩ, người thân cần theo dõi sát sao quá trình tập luyện, hỗ trợ kịp thời để tránh người bệnh ngã lại gặp thêm các chấn thương khác.
• Chú ý về chế độ dinh dưỡng, nên cho người bệnh sau tai biến ăn các loại thức ăn mềm, nhừ nhưng đầy đủ dưỡng chất, dễ hấp thụ và cũng dễ tiêu hóa. Chọn mua những loại thực phẩm xanh, an toàn bổ sung năng lượng và các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.

Trên đây là những thông tin Đông Phương Y Pháp hướng dẫn biện pháp giúp người bệnh phục hồi chức năng sau tai biến. Bạn đọc còn thắc mắc nào cần được giải đáp hãy để lại câu hỏi, chuyên trang sẽ hỗ trợ nhanh và chi tiết nhất.

Xem Thêm: TOP 6 Bệnh Viện Phục Hồi Chức Năng Bình Dương Uy Tín