Đau Lưng

Tình trạng đau lưng là có thể gặp phải ở tất cả mọi đối tượng, mọi độ tuổi khác nhau. Đây không chỉ là biểu hiện cơ bản của các bệnh lý về xương khớp mà còn là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang gặp phải các vấn đề nghiêm trọng khác về sức khỏe.

Đau lưng là tình trạng như thế nào? 

Đau lưng là tình trạng đau nhức thường xuyên xuất hiện tại các khu vực khác nhau của cột sống. Cơn đau phổ biến nhất là ở vùng đốt sống thắt lưng, tiếp đến là ở hai bên mạn sườn, vùng ngực sau, từ vai gáy trở xuống. 

Theo số liệu thống kê, thì cứ 10 người trưởng thành thì có đến 9 người bị đau lưng với các mức độ và tần suất khác nhau. Các cơn đau thông thường sẽ tự hết sau 2 đến 8 tuần. Tuy nhiên, nếu gặp phải các bệnh lý nặng hơn mà không được điều trị đúng cách, tình trạng có thể kéo dài dai dẳng, hành hạ âm ỉ người bệnh liên tục không dứt. Người bệnh thường sẽ đau nhiều, đau dữ dội hơn về đêm và sáng sớm hoặc khi thay đổi thời tiết. 

Theo các chuyên gia về xương khớp, đau lưng có thể chia thành 3 mức độ:

• Đau lưng cấp tính: Các cơn đau diễn ra dưới 6 tuần, không đau liên tục.
• Đau lưng bán cấp: Cơn đau kéo dài từ 6 đến 12 tuần, đau thường xuyên hơn, khó kiểm soát.
• Đau lưng mãn tính: Thời gian đau trên 12 tuần, người bệnh luôn trong trạng thái đau nhức, mệt mỏi; cơn đau rất dễ tái phát, lần đau sau nặng hơn lần đau trước.

Tùy thuộc vào những nguyên nhân gây bệnh khác nhau mà mức độ xuất hiện các cơn đau cũng khác nhau. Bệnh nhân có thể gặp phải các cơn đau nhức đến mức thấu xương nhưng cũng có thể đau dai dẳng, âm ỉ kéo dài theo ngày. 

Nguyên nhân nào dẫn đến đau lưng?

• Ảnh hưởng từ các bệnh lý bên trong cơ thể: Thoái hóa, thoát vị, viêm cột sống, bệnh về thận, bệnh sinh lý ở nữ giới,….
• Do chấn thương bên ngoài trong quá trình sinh hoạt, làm việc: Việc vận động, đứng, ngồi sai tư thế có thể dẫn đến sự sai lệch cấu trúc cột sống, làm chèn ép dây thần kinh và mô cơ xung quanh, dẫn đến đau nhức tại chỗ hoặc tê bì.
• Tai nạn, gãy xương: Những tác động này không những khiến người bệnh đau nhức triền miên mà còn làm suy giảm hoặc mất hẳn chức năng cột sống, hạn chế vận động, đi lại, khiến người bệnh bị phụ thuộc vì đây là phần “trụ cột” chống đỡ toàn cơ thể, phần bản lề cho mọi hoạt động.
• Do mang thai: Phụ nữ khi mang thai thường sẽ bị đau lưng với các mức độ khác nhau vì trọng lượng đè nén của thai nhi dồn lên vùng cột sống khiến vùng cột sống bị đau.
• Do thừa cân, béo phì: Khi cân nặng quá khổ, không cân đối, vùng cột sống sẽ phải chịu ảnh hưởng rất lớn. Cột sống lưng sẽ phải chịu lực nhiều hơn, từ đó dễ xuất hiện cơn đau.

Những nguyên nhân này thường rất phổ biến, đa số mọi người đều ít nhiều mắc phải. Vì thế, để bảo vệ tốt nhất sức khỏe xương khớp, giúp cơn đau ở phần lưng không nặng hơn, hãy chủ động phòng tránh.

Các triệu chứng bệnh không nên chủ quan

Ngoài cảm giác đau nhức tại vùng lưng, thắt lưng, bệnh lý đau lưng còn kèm theo một số triệu chứng khác. Người bệnh cần nắm bắt cẩn thận, phát hiện sớm, xử lý kịp thời tất cả các dấu hiệu liên quan, tránh để bệnh biến chứng phức tạp hơn.

• Đau trên toàn bộ trục xương sống hoặc chỉ đau tại một đoạn: Là biểu hiện của tình trạng đau cơ học, căng cứng cơ do làm việc giữ nguyên một tư thế quá lâu hoặc mang vác vật nặng, cử động sai tư thế. Tình trạng này cũng có thể gặp phải ở những người bị loãng xương.
• Đau lan tỏa: Các cơn đau từ vùng lưng có thể lan tỏa sang các vùng khác như vai gáy, cổ, chân, tay, đùi, hông… Những cơn đau này thường là là hệ quả của chèn ép dây thần kinh, gây ra do các bệnh lý về thoái hóa, thoát vị đĩa đệm.
• Đau bất thường tại vùng lưng phía sau: Các bệnh lý về dạ dày, đại tràng, thận, tiết niệu… chính là tác nhân gây ra cơn đau bất thường tại vị trí này. Đây có thể coi là dấu hiệu nhận biết bệnh lý đó. 
• Đau tăng dần, đau nhiều hơn khi người bệnh vận động và thuyên giảm lúc nghỉ ngơi. Chỉ có cơn đau do thoát vị đĩa đệm gây ra là âm ỉ liên tục không thôi.
• Tê bì chân tay, khó khăn trong việc đi đứng, cầm nắm và vận động hàng ngày.

Ngoài ra, khi mắc phải một số bệnh nghiêm trọng sơn, ngoài đau lưng,người bệnh còn xuất hiện kèm theo các triệu chứng khác như:

• Sốt: Liên quan đến các bệnh lý về viêm, nhiễm trùng như viêm vùng chậu, viêm cột sống, viêm khớp háng, viêm cột sống dính khớp,…
• Tiểu tiện bất thường: Tiểu rắt, tiểu buốt, đi tiểu ra máu. Đây là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý như suy thận, sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang,…

Nếu chỉ dựa vào dấu hiệu đau lưng thông thường, khó có thể chẩn đoán chính xác để điều trị. Tốt nhất, ngay khi thấy có các dấu hiệu bệnh lý trên, người bệnh hãy đi thăm khám, xét nghiệm, nội soi. Các hình ảnh chụp chiếu, kết quả sinh thiết sẽ cho kết luận đúng nhất về tình trạng sức khỏe đang gặp phải. Từ đó xử lý đúng cách, nhanh chóng khỏi bệnh.

Cách phân biệt để chẩn đoán chính xác bệnh tình

Như đã nói ở trên, đau lưng có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số bệnh lý cơ bản, người bệnh cần chú ý theo dõi.

Đau lưng không cúi được

Đôi khi, người bệnh sẽ thấy đau nhức dữ dội tại vùng thắt lưng, bả vai kèm theo biểu hiện tê bì sang hai tay, xuống chân, mông, đùi. Việc đi lại rất khó khăn, thậm chí có cảm giác cúng hẳn phần lưng, không cúi xuống hay xoay người được Khi đó, có thể người bệnh đã gặp phải vấn đề về thoái hóa, thoát vị. 

• Thoái hóa cột sống lưng: Cột sống suy giảm chức năng, không còn khả năng chống đỡ, bị lão hóa và hình thành các gai xương, gai xương đâm trực tiếp và vùng cơ, tế bào mạch máu, dây thần kinh xung quanh. Người bệnh sẽ cảm thấy đau tại ngay tại chỗ hoặc lan tỏa ra khu vực xung quanh vùng lưng. 
• Thoát vị đĩa đệm: Các cơn đau do thoát vị đĩa đệm gây ra thường xuất hiện đột ngột. Nguyên nhân do người bệnh khiêng vác đồ vật nặng, vận động sai tư thế, bị chấn thương hay tai nạn khiến đĩa đệm bị chệch ra khỏi vị trí ban đầu. Lâu ngày, đĩa đệm cũng bị thoái hóa, bao xơ bị rách, nhân nhầy thoát ra chèn ép và hệ thống dây thần kinh làm khí huyết không lưu thông, dẫn đến cơn đau dai dẳng.

Ngoài ra người bệnh cũng cần lưu ý, đây cũng là triệu chứng thường gặp của người bệnh bị viêm cột sống, viêm khớp. Bệnh ảnh hưởng đến vùng cơ, gân, tế bào, cột sống, dây chằng và dây thần kinh quanh khu vực cột sống khiến phần xương dưới sụn bị phá vỡ cấu trúc, hình thành gai xương chèn ép và gây đau buốt một cách dữ dội. Ban đầu cơn đau sẽ xuất hiện ở vùng lưng, sau đó lan dần xuống đùi, mông và chân.

Đau lưng mỏi gối tê tay 

Đa số ở người ngoài độ tuổi 40 đều có những biểu hiện này. Đây là dấu hiệu phổ biến cho thấy sức khỏe xương khớp bị ảnh hưởng do thoái hóa, lão hóa. 

Khi cơ thể lão hóa, việc nuôi dưỡng xương khớp cũng bị ảnh hưởng do việc cung cấp chất dinh dưỡng nuôi xương bị gián đoạn hoặc quá trình tuần hoàn không diễn ra hoàn hảo như ý muốn. Từ đó vừa dẫn đến thừa chất, vừa dẫn đến thiếu chất. 

Các vấn đề xương khớp liên quan thường gặp phải như: Thoái hóa đa khớp, thoái hóa khớp gối, thoái hóa cột sống, đau thần kinh tọa,…. Để phòng tránh điều này, tốt nhất mỗi người nên tập luyện, bổ sung dinh dưỡng đều đặn hơn mỗi ngày. Có như vậy mới tăng được độ bền, độ dẻo dai của xương, khớp.

Đau lưng sau sinh mổ 

Ở giai đoạn cuối của thai kỳ, phụ nữ thường xuyên bị đau lưng nặng, do sức chèn ép của thai nhi. Sau khi sinh, đặc biệt là sinh mổ, người mẹ phải tiêm gây tê tủy sống, bệnh lý đau lưng càng dữ dội hơn. 

Suốt quá trình mang thai và sinh con, phụ nữ phải dùng đến lực rất lớn, cộng với tác động của thuốc, việc ảnh hưởng đến chức năng cột sống về sau là điều không thể tránh khỏi. Chính vì thế, phụ nữ dễ bị đau lưng hơn, nhất là những ngày trái gió trở trời.

Để khắc phục tình trạng này, tốt nhất người bệnh nên chịu khó đi lại, vận động, xoa bóp vùng lưng. Nếu còn trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ thì tốt nhất là nên tìm hiểu các phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Đau lưng đến tháng

Đây là biểu hiện thường gặp của các bạn gái, những người trẻ khi đến tháng. Cơn đau có thể kéo dài âm ỉ suốt những ngày hành kinh, hoặc chỉ đau dữ dội 1 ngày đầu rồi thôi. Nguyên nhân gây ra cơn đau là sự co thắt vùng bụng dưới, khiến khí huyết không lưu thông, cơ co dẫn đến đau. 

Tùy theo cơ địa từng người mà bị đau nhiều hay ít, nếu đau dữ dội quá, người bệnh có thể dùng thuốc để hạn chế cơn đau. Tuy nhiên, có thể khắc phục bằng những cách khác như chườm nóng, xoa bụng, bấm huyệt. Khi hết chu kỳ, đau lưng tự nhiên sẽ hết nên không cần quá lo lắng, hãy chăm sóc sức khỏe, bổ sung nhiều nước, vitamin trong những ngày này để có thể trạng tốt.

Những phương pháp điều trị đau lưng phổ biến

Khi bị đau lưng, người bệnh có thể áp dụng nhiều cách trị liệu khác nhau để giảm nhanh cơn đau, khắc phục cảm giác khó chịu. Dưới đây là một số gợi ý phổ biến.

Bí quyết dân gian hỗ trợ giảm đau hiệu quả

Khi cơn đau mới xuất hiện, có tần suất và mức độ nhẹ, người bệnh có thể áp dụng cách chữa theo bí quyết dân gian.

• Chườm nóng giảm đau lưng: Sử dụng muối đã rang nóng bọc trong túi vải và chườm trực tiếp lên vùng lưng để giảm cơn đau. Người bệnh cũng có thể rang kèm muối với ngải cứu để tăng hiệu quả điều trị.
• Đắp bài thuốc xương rồng giảm đau thoát vị đĩa đệm thắt lưng: Lá cây xương rồng sau khi rửa sạch bỏ gai, sơ chế qua thì giã nhuyễn rồi đem sao nóng với 1 chút rượu và muối. Khi hỗn hợp khô vàng thì đem gói vào miếng vải, đắp lên vùng thắt lưng, trở qua trở lại đến khi nguội thì thay.
• Dùng rượu lá lốt xoa bóp vùng thắt lưng: Ngâm khoảng 300g rễ lá lốt (có thể phơi khô hoặc chỉ rửa sạch, sắt nhỏ) với khoảng 2 lít rượu trắng, để tầm 1 tháng. Khi cơn đau lưng tái phát, người bệnh có thể lấy 1 lượng rượu nhỏ, xoa bóp vùng lưng bị đau.

Các phương pháp dân gian còn có thể áp dụng với gừng, trái nhàu, đỗ đen, rễ tranh, đu đủ,… Cách chữa này đơn giản, dễ làm nhưng thường mất thời gian, hiệu quả chỉ mang tính hỗ trợ, không thể giúp khỏi dứt điểm bệnh, vì thế, người bệnh không nên lạm dụng quá.

Chữa đau lưng bằng Tây y

Dùng Tây y đem lại hiệu quả giảm đau lưng rất nhanh, cách chữa này thường là lựa chọn đầu tiên của người bệnh khi cơn đau mới khởi phát. 

Những loại thuốc Tây chữa đau lưng thường dùng:

• Thuốc giảm đau: Paracetamol, codein, tramadol acid, acetylsalicylic (aspirin), thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, morphin. Các thuốc giảm đau này thường được dùng để điều trị cơn đau từ mức độ nhẹ, trung bình đến nặng. Đơn kê tùy theo chẩn đoán của bác sĩ.
• Thuốc chống viêm: Là các thuốc  thuộc nhóm NSAIDs như Aspirin, Diclofenac, Ibuprofen… Có tác dụng ức chế các phản ứng viêm, giảm đau nhanh cho các trường hợp đau lưng đột ngột do chấn thương, sai tư thế.
• Thuốc giãn cơ: Soma, Norflex, Parafon Forte, Baclofen, Diazepam, Dantrolene. Thuốc giúp khắc phục tình trạng co cứng cơ vùng thắt lưng.

Đơn thuốc Tây y thường được sử dụng tốt nhất và đảm bảo an toàn nhất khi có sự hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc, thay đổi thuốc hoặc kết hợp thuốc để tránh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Lưu ý: Tác dụng của Tây y được đánh giá là mang tính tạm thời, cơn đau rất dễ tái phát. Việc lạm dụng trong thời gian dài có thể dẫn đến những phản ứng phụ không mong muốn, thậm chí gây nhờn thuốc, kháng thuốc, không có hiệu quả về sau. Chính vì thế, khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn mãn tính nặng, các đơn thuốc Tây không còn hiệu nghiệm, bệnh nhân nên tìm kiếm giải pháp thay thế tối ưu hơn, tránh lợi bất cập hại, làm suy giảm sức khỏe tổng thể.

Dùng Đông y chữa bệnh

Đây cũng là một trong những cách chữa đau lưng an toàn, hiệu quả, được các chuyên gia khuyên dùng. Thuốc Đông y tuy không đem lại hiệu quả nhanh chóng như Tây y nhưng khả năng điều trị khỏi bệnh lại bền vững hơn nhiều

Tuy nhiên, để tìm kiếm được một bài thuốc Đông y tốt lại không phải là điều dễ dàng. Người bệnh có thể tham khảo một số đơn thuốc sau đây:

• Bài thuốc 1 (trị đau lưng do thấp nhiệt): Dùng Hoàng Bá và Khương Truật (40gr mỗi loại). Đem thuốc tán mịn sau đó hòa với nước cốt gừng (vị thuốc Khương Trấp). Mỗi ngày sử dụng 3 lần, mỗi lần dùng khoảng 15gr hỗn hợp trên, hòa thêm với nước và uống.
• Bài thuốc 2 (trị đau lưng do thận âm hư): Kết hợp Sơn thù, Trạch tả, Đương quy, Đơn bì, Bạch thược, Cam thảo, Thục địa, Đại táo, Hoài sơn, Bạch Linh. Tất cả đem rửa sạch, sắc với nước để thành thuốc uống, mỗi ngày sắc 1 thang, dùng  3 lần/ngày.
• Bài thuốc 3 (trị đau lưng do khí huyết ứ trệ): Sử dụng các vị thuốc Huyền hồ, Đào nhân, Nhũ hương Đương quy, Ngưu tất, Nhục quế. Đem đun sắc với khoảng 1 lít nước, lấy làm 3 bát thuốc, uống trong ngày.

Những bài thuốc có đem lại hiệu quả giảm đau rõ rệt cho người bệnh, tuy nhiên cần kiên trì một thời gian mới thấy có hiệu quả. Trong quá trình dùng thuốc, bệnh nhân có thể kết hợp thêm những liệu pháp khác để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất. Nhưng lưu ý, không nên tự ý kết hợp thuốc Đông y và thuốc Tây y vì có thể dẫn đến phản ứng tương tác thuốc, nguy hiểm tính mạng.

4 bài tập chữa đau lưng nhiều người hay áp dụng

Những bài tập chữa đau lưng là biện pháp hỗ trợ hữu hiệu cho người bệnh, vừa làm dịu đi cơn đau vừa giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, tăng cường sự linh hoạt và dẻo dai cho xương khớp. 

Việc vận động, tập luyện thường xuyên cũng giúp khí huyết lưu thông dễ dàng hơn. Từ đó giảm tê bì, giảm áp lực chèn ép lên các vùng cơ, dây thần kinh. Tỷ trọng dồn nén của khối lượng cơ thể lên cột sống cũng được cải thiện đáng kể. Vì thế, phương pháp này giúp điều trị rất tốt triệu chứng.

Bài tập 1: Thực hiện đứng lên, ngồi xuống với ghế

• Điều chỉnh tầm cao của ghế sao cho vừa tầm với cơ thể
• Đứng cách ghế khoảng 10cm, giữ thẳng lưng, từ từ gập người về phía ghế, giữ thẳng đầu gối
• Ngồi xổm khi tiếp xúc với ghế, giữ khoảng 10 giây rồi trở về tư thế ban đầu
• Thực hiện liên tục khoảng 10 lần, mỗi lần thực hiện hít vào thở ra đều đặn.

Bài tập 2: Giãn cơ lưng với bàn

Bài tập này rất thích hợp cho đối tượng dân văn phòng. Khi ngồi quá lâu trong 1 tư thế, người bệnh có thể thực hiện bài tập này để thư giãn vùng lưng, giãn cơ, giảm đau lưng.

• Chọn bàn vừa tầm chiều cao cơ thể
• Đưa 2 tay bám vào bàn, từ từ đẩy người lui ra cho đến khi tay, lưng và mặt bàn tạo thành 1 đường thẳng.
• Chân trái đứng làm trụ, giữ sao cho tạo thành 1 góc vuông với mặt bàn
• Chân phải đá ra sau, liên tục từ 7 đến 10 lần, hít thở đều đặn. Sau đó đổi chân để đảm bảo thư giãn cả hai bên lưng.

Bài tập 3: Tư thế “con thằn lằn”

• Nằm sấp xuống sàn, úp bàn tay ngang 2 vai, chân duỗi thẳng
• Dùng hai tay nâng nửa thân người lên phía trước, đầu và ngực ưỡn tối đa, giữ nguyên vị trí chân
• Giữ khoảng 5s sau đó hạ xuống. Thực hiện liên tục khoảng 10 lần.

Với bài tập này, người bị thoái hóa, gai xương, loãng xương cũng có thể thực hiện được một cách đều đặn.

Bài tập 4: Tư thế “con châu chấu”

Những động tác co, duỗi trong bài tập không những giúp giảm cơn đau lưng mà còn hạn chế sức ì của các cơ, của cột sống, giúp phần cơ lưng trở nên linh hoạt hơn, giảm áp lực đè nén.

• Nằm sấp xuống sàn, chân phải giữ thẳng, nâng lên, nâng càng cao càng tốt.
• Ưỡn cột sống về phía trước, giữ thẳng phần thắt lưng, giữ khoảng 5s rồi hạ chân.
• Đổi bên liên tục, thực hiện đều đặn khoảng 7 đến 10 lần. 

Những bài tập trên đây đều khá đơn giản, bệnh nhân có thể tự thực hiện. Nhưng nếu phần lưng yếu quá, không thể tự làm thì có thể nhờ đến sự giúp đỡ của người thân. 

Lưu ý: Việc tập luyện không đúng nguyên tắc, không đúng kỹ thuật có thể gây ra những tác động tiêu cực cho cột sống. Phương pháp này cũng chỉ mang tính chất hỗ trợ, chứ không thể điều trị dứt điểm bệnh. Vì thế, ngay khi cần thiết, hãy liên hệ ngay với các chuyên gia, bác sĩ để được hướng dẫn phương pháp tốt hơn.

Lưu ý cần nhớ giúp nâng cao hiệu quả điều trị

Để khắc phục tốt nhất các cơn đau lưng, người bệnh cần chú ý thay đổi chế độ tập luyện, dinh dưỡng hằng ngày. 

• Tăng cường sức khỏe và sự dẻo dai của xương khớp bằng việc tập luyện thể dục thể thao hàng ngày, tập luyện các bài tập thể dục, vận động nhẹ nhàng như aerobic, bơi lội, đạp xe, đi bộ; các bài tập vùng cơ, thắt lưng,…
• Giảm cân nếu đang thừa cân, duy trì cân nặng cơ thể ở mức hợp lý nhất. 
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng, ăn uống kiêng khem lành mạnh; bổ sung nhiều thực phẩm tốt cho hệ cơ xương khớp; ăn nhiều rau xanh, trái cây và chế ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn chứa nhiều chất béo.

Ngoài ra, cũng cần lưu ý tránh những thói quen không tốt, chủ động trong việc phát hiện và điều trị để sớm giải quyết cơn đau.

• Không hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia và các chất kích thích. 
• Làm việc, vận động đúng tư thế; hạn chế những tác động đột ngột lên vùng thắt lưng. Không nên ngồi nhiều một chỗ quá lâu, hãy thay đổi tư thế khi cần thiết. 
• Thực hiện việc thăm khám sức khỏe định kỳ, đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường để sớm nhận biết bệnh. Khi điều trị phải tuyệt đối tuân theo chỉ dẫn của chuyên gia, bác sĩ.

Trên đây là những thông tin cơ bản liên quan đến vấn đề đau lưng, hi vọng sẽ giúp bạn có thêm kiến thức để biết cách điều trị chấm dứt căn bệnh này, bảo vệ tốt sức khỏe của mình và gia đình.

Thông tin hữu ích:

• Bấm huyệt trị đau lưng: Mức độ hiệu quả và lưu ý trong trị liệu
• Châm cứu đau lưng: Châm ở đâu và các cách chữa theo từng nguyên nhân