Huyệt Thiếu Thương: Vị trí, công dụng, cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Thiếu Thương còn có tên gọi khác là Quỷ Tín thuộc kinh Phế, là huyệt cổ điển trị ù tai và rất quan trọng trong việc phát hãn (làm ra mồ hôi). Trong YHCT, Thầy y thường sử dụng phương pháp châm cứu bấm huyệt vị này để điều trị các bệnh liên quan đến phế quản đặc biệt là amidan viêm, viêm họng.

Huyệt Thiếu Thương là gì?

Trương Trí Thông cũng đã từng giải thích về tên gọi Thiếu Thương khi chú giải về Linh Khu rằng: Kinh Thủ Thái Âm chủ về khí bất cập của Kim Khí mùa thu, vậy nên gọi là huyệt Thiếu Thương. 

Trong y học tên Thiếu Thương được cắt nghĩa như sau: 

• Thiếu: mang ý nghĩa nhỏ bé, non nớt, nguyên sơ. Thiếu cũng là tên bắt đầu của nhiều huyệt nằm ở vị trí các đầu ngón tay.
• Thương: Từ Thương trong thang âm cổ ngày xưa chính là một trong số 5 nấc thang. Còn xét về mặt ngũ hành, Thương thuộc hành Kim, ngũ tạng là Phế. Vậy, từ Thương ở đây được hiểu là Phế quản.

Như vậy, Thiếu Thương là âm cao của Thương và cũng là huyệt đạo cuối cùng của đường kinh, đây là vị trí mà kinh khí ít dư thừa nhất. Ngoài ra, huyệt đạo này còn là huyệt Tỉnh của đường kinh, là nơi kinh khí xuất phát do đó mới có tên gọi là Thiếu Thương. 

Đặc điểm nổi bật của huyệt vị:

• Huyệt Thiếu Thương là huyệt vị thứ 11 trong kinh Phế, huyệt Tỉnh của kinh Phế thuộc hành Mộc (theo quan niệm của Y học). 
• Tên gọi Quỷ Tín xuất phát từ vị trí của huyệt vị, là 1 trong Thập Tam Quỷ Huyệt. 
• Theo kiến thức YHCT ghi chép lại, huyệt Quỷ Tín là huyệt rất quan trọng trong việc phát hãn và là huyệt vị cổ điển đặc trị ù tai.

Vị trí huyệt vị trên cơ thể người

Huyệt Quỷ Tín có xuất xứ từ Thiên Bản Du (Linh khu 2). Huyệt nằm trên bàn tay, cách xác định và nhận biết khá đơn giản. 

Nhìn vào bờ (phía) ngoài ngón tay cái, xác định khoảng cách 0.1 thốn so với góc móng tay về phía tay quay. Ngoài ra, bạn có thể nhận biết huyệt nằm ở vị trí tiếp giáp da gan – mu tay với đường ngang qua góc chân móng tay cái. 

Trong giải phẫu huyệt vị: Huyệt vị nằm ở dưới chỗ bám của cơ gân duỗi dài vị trí ngón tay cái. Đây là vị trí thần kinh vận động cơ là nhánh của dây thần kinh quay. Da của vùng huyệt vị này được chi phối bởi tiết đoạn thần kinh C6.

Công dụng của huyệt Thiếu Thương trong điều trị bệnh

Huyệt Thiếu Thương đóng vai trò quan trọng trong cơ thể người, huyệt có công dụng sơ tiết hỏa xung nghịch của 12 nhóm khí, thanh phế nghịch, thông kinh khí và thông lợi vùng họng hiệu quả. 

Trong những huyệt vị chủ yếu của Phế kinh, huyệt Thiếu Thương là huyệt vị chủ trị về viêm họng (amidan sưng – viêm) và một số bệnh khác như: trúng gió, hôn mê, sốt, động kinh, khó thở.

Phương pháp xoa bóp, bấm huyệt và châm cứu huyệt vị 

Phương pháp bấm day huyệt và châm cứu huyệt đạo này cũng tương tự như các huyệt khác ở vị trí bàn tay. Tùy vào tình trạng bản thân, người bệnh có thể lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

Cách châm cứu huyệt vị Thiếu Thương:

• Sử dụng kim châm thẳng 0.1 – 0.2 thốn. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng châm xiên hoặc dùng kim tang để nặn ra máu 
• Với bệnh nhân sốt cao, cảm cúm nên châm và nặn ra 7 giọt máu để trị bệnh tương đối nhanh. 

Trong YHCT, các thầy thuốc thường tiến hành châm cứu kết hợp các huyệt vị khác với Quỷ Tín để tăng hiệu quả điều trị nhiều bệnh: 

• Giúp điều trị nôn ra máu: tiến hành châm cứu kết hợp Huyệt Thiếu Thương + Huyệt Lao Cung (Theo Thiên Kim Phương)
• Điều trị bệnh ho, hen suyễn: Thiếu Thương + Đại Lăng (Theo Thiên Kim Phương). 
• Giúp trị họng đau, sưng lớn dẫn đến không ăn được: Huyệt Hợp Cố + Thiếu Thương (Theo sách Châm cứu Đại Thành)
• Điều trị đau sưng họng: Hợp Cốc + Thiên Đột + Thiếu Thương (Theo sách Châm cứu Đại Thành)
• Giúp điều trị hôn mê, đờm dãi, khò khè: Huyệt Quỷ Tín + Quan Xung + Thiếu Trạch + Thiếu Xung + Thương Dương +Trung Xung (theo Châm Cứu Đại Thành). 
• Trị kinh phong cho trẻ nhỏ: Huyệt vị Thiếu Thương + Nhân Trung + Thủy Tuyền (theo Y học nhập môn)
• Trị Amidan viêm: châm cứu phối hợp với Giác Tôn + Hợp Cốc + Kim Tân + Ngọc Dịch (theo Trung Quốc châm cứu học)
• Điều trị ho gà: kết hợp Thiếu Thương + Thương Dương.
• Điều trị viêm amidan: Thiếu Thương (xuất huyết) + huyệt Hợp Cốc (đại trường 4) (theo Châm cứu học Thượng Hải)

Với một số người bệnh không thể tiến hành châm cứu có thể lựa chọn xoa bóp bấm huyệt để điều trị bệnh. Người bị viêm họng, thực hiện thủ thuật bấm huyệt Thiếu Thương đến khi cảm thấy đau tức, sau đó thực hiện day ấn nhẹ nhàng trong khoảng 3 – 5 phút. Người bệnh nên thực hiện mỗi ngày để nhanh chóng khỏi bệnh. 

Lưu ý cho người bệnh khi muốn châm cứu huyệt Thiếu Thương

Người bệnh lựa chọn phương pháp châm cứu điều trị bệnh cần nắm một số lưu ý dưới đây để bảo vệ sức khỏe của chính mình:

• Khi tiến hành chữa bệnh, bệnh nhân cần tìm đến các cơ sở uy tín để khám và châm cứu. Người thực hiện là người có kỹ năng chuyên môn cao, kinh nghiệm dày dặn để tránh các trường hợp đáng tiếc xảy ra.  
• Người bệnh tuyệt đối không được tự ý châm cứu vì rất nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng cả của bản thân. Sau khi châm cứu, cần nghỉ ngơi, ăn uống theo lời khuyên của y bác sĩ để nhanh khỏi bệnh. 
• Phụ nữ có thai, người sức khỏe yếu, v.v… cần tham khảo ý kiến bác sĩ thật kỹ trước khi lựa chọn châm cứu trị bệnh. 

Bài viết thông tin đến người đọc những kiến thức cơ bản của Huyệt Thiếu Thương. Qua đó, chúng tôi mong muốn giúp người bệnh có nhiều hướng điều trị bệnh bên cạnh việc điều trị bệnh bằng Tây Y. 

Tham khảo thêm

• Huyệt Cự Cốt: Vị trí và tác dụng đặc biệt trong chữa bệnh vai gáy
• Huyệt Trung Quản: Vị trí, tác dụng và ứng dụng chữa bệnh
• Huyệt Liêm Tuyền: Tác dụng, Cách phối huyệt và châm cứu chữa bệnh