Huyệt Liêm Tuyền: Vị Trí, Công Dụng, Hướng Dẫn Bấm Huyệt  

Huyệt Liêm Tuyền là một trong những huyệt quan trọng thuộc kinh Nhâm, được ứng dụng phổ biến trong Yhọc cổ truyền để điều trị các bệnh lý liên quan đến họng, lưỡi và thanh quản. Nhờ vào vị trí đặc biệt tại khu vực cổ, huyệt này có tác dụng nổi bật trong việc thông thanh, lợi yết hầu và điều trị các vấn đề về phát âm, viêm loét lưỡi. Bài viết sau đây sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về vị trí, công dụng của huyệt đạo cũng như cách châm cứu bấm huyệt giúp mang lại hiệu quả.

Khái niệm về huyệt Liêm Tuyền

Huyệt Liêm Tuyền là một huyệt đạo thuộc mạch Nhâm, có vai trò quan trọng trong điều trị các bệnh liên quan đến lưỡi, lợi và họng. Tên gọi “Liêm Tuyền” xuất phát từ hình ảnh “liêm” nghĩa là góc nhọn và “tuyền” nghĩa là dòng suối nhỏ, ám chỉ vị trí huyệt nằm tại vùng trũng ở cổ họng.

​Huyệt Liêm Tuyền còn được biết đến với các tên gọi khác như Bản Trì, Thiệt Bản, và là huyệt thứ 23 của mạch Nhâm. Huyệt này có mối liên hệ mật thiết với các chức năng của cuống họng và lưỡi, giúp điều hòa âm dương và khí huyết, thường được sử dụng trong điều trị các bệnh lý ở khu vực này.

Vị trí, cách xác định huyệt đạo

Huyệt Liêm Tuyền nằm ở chính giữa sụn giáp trạng, phía trên đường chỉ ngang cuống hầu khoảng 0,2 thốn. Vị trí này nằm giữa khe xương móng và trên sụn giáp trạng, tại nơi có đường lằn ngang của cổ họng. Khi xác định huyệt, người bệnh cần ngửa cổ lên để dễ dàng nhìn thấy và chạm đến huyệt.

Để xác định chính xác vị trí của huyệt bạn cần thực hiện như sau:

• Bệnh nhân ngồi hoặc nằm thẳng, ngửa đầu ra phía sau.
• Sử dụng ngón tay trỏ ấn nhẹ vào khu vực giữa cổ, ngay trên đường chỉ ngang cuống hầu.
• Vị trí chính xác sẽ nằm ở vị trí cảm thấy hơi trũng và mềm khi ấn vào.

Công dụng của huyệt Liêm Tuyền

Huyệt Liêm Tuyền là một huyệt đạo quan trọng thuộc kinh mạch Nhâm, có mối liên hệ mật thiết với các bộ phận ở vùng họng và lưỡi. Dưới đây là chi tiết các công dụng chính của huyệt đạo đối với sức khỏe:

​Điều trị vấn đề về họng và thanh quản

• Ứng dụng điều trị mất tiếng: Liêm Tuyền thường được châm cứu để điều trị các trường hợp mất tiếng do căng thẳng hoặc các bệnh lý về dây thanh quản, đặc biệt hữu ích cho những người bị mất tiếng do hội chứng Hysteria.
• Cải thiện chức năng phát âm: Kích thích huyệt đạo sẽ giúp cải thiện khả năng phát âm và điều hòa giọng nói, hỗ trợ hiệu quả trong các trường hợp khó nói hoặc nói không ra tiếng​.

Thông điều lạc lưỡi

• Điều trị viêm lưỡi: Khi lưỡi bị sưng hoặc viêm, tác động vào huyệt đạo này có thể giúp giảm viêm và đau tại vùng này.
• Giảm triệu chứng cứng lưỡi: Huyệt Liêm Tuyền được áp dụng để giúp làm mềm cơ lưỡi, giúp lưỡi cử động linh hoạt hơn, đặc biệt trong các trường hợp người bệnh gặp khó khăn khi ăn uống hoặc nói chuyện.

Thanh nhiệt, trừ đờm

• Giảm đờm, tắc nghẽn: Kích thích huyệt đạo giúp làm tan đờm và khai thông khí quản, từ đó giúp người bệnh dễ thở và giảm bớt cảm giác nghẹt thở do viêm nhiễm​.
• Hạ sốt, thanh nhiệt: Huyệt này còn giúp thanh nhiệt cơ thể, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp sốt cao hoặc nóng trong người​.

Công dụng khác

• Ứng dụng trong hội chứng Hysteria: Trong các trường hợp bệnh nhân gặp các vấn đề tâm thần như hội chứng Hysteria, khi người bệnh bị ngất, mất tiếng hoặc không thể nói chuyện, việc châm cứu huyệt Liêm Tuyền có thể giúp khôi phục lại khả năng phát âm.
• Hỗ trợ giấc ngủ: Huyệt giúp làm giảm tình trạng chảy nước miếng khi ngủ, hỗ trợ người bệnh có giấc ngủ sâu hơn. Khi phối hợp với huyệt Thừa Tương và Địa Thương sẽ giúp điều hòa cơ miệng, ngăn chặn tình trạng tiết nước bọt quá mức trong khi ngủ.

Cách châm cứu huyệt đạo

Châm cứu huyệt Liêm Tuyền là một phương pháp y học cổ truyền quan trọng trong việc điều trị các bệnh lý về họng, lưỡi, thanh quản và đường thở. Để thực hiện châm cứu đúng cách, cần tuân thủ các bước và kỹ thuật sau:

Chuẩn bị trước khi châm cứu

• Dụng cụ châm cứu: Kim châm cứu chuyên dụng, mỏng, đã được khử trùng kỹ càng để đảm bảo vệ sinh và an toàn cho người bệnh.
• Vị trí bệnh nhân: Người bệnh cần ngồi hoặc nằm thoải mái, đầu hơi ngửa ra phía sau để lộ rõ khu vực cổ và dễ dàng xác định vị trí huyệt.
• Vị trí huyệt đạo: Huyệt Liêm Tuyền nằm ở chính giữa cổ, phía trên sụn giáp trạng (yết hầu), khoảng 0,2 thốn phía trên đường chỉ ngang của cuống hầu. Khi bệnh nhân ngửa cổ, vị trí huyệt dễ dàng được nhìn thấy và xác định chính xác.

Hướng dẫn châm kim

• Châm thẳng vào huyệt: Châm kim với độ sâu từ 0,2 đến 1 thốn (khoảng 2-10 mm) tùy thuộc vào tình trạng bệnh và cơ địa của người bệnh. Kim được hướng về phía cuống lưỡi nếu điều trị các bệnh liên quan đến họng, lưỡi, hoặc thanh quản.
• Với bệnh lý về viêm tuyến mang tai, ù tai, viêm amidan: Châm kim theo hướng về phía tai hoặc hạch hàm để kích thích các dây thần kinh liên quan và điều hòa khí huyết​.
• Với các bệnh về lưỡi: Khi điều trị lưỡi bị loét, sưng hoặc viêm, kim sẽ được châm trực tiếp vào cơ lưỡi, hướng kim về phía dưới cuống họng.

Thời gian và lưu kim

• Thời gian lưu kim trung bình từ 5 đến 10 phút, tùy thuộc vào bệnh lý và khả năng đáp ứng của người bệnh. Trong một số trường hợp, kim có thể được lưu lại lâu hơn nếu bệnh nhân có các triệu chứng nghiêm trọng hơn.
• Có thể kết hợp kỹ thuật xoay nhẹ kim để tăng hiệu quả châm cứu, kích thích huyệt Liêm Tuyền và đả thông khí huyết tại khu vực cổ họng.

Lưu ý khi châm cứu huyệt Liêm Tuyền

• Đảm bảo an toàn vệ sinh: Kim châm cứu phải được khử trùng cẩn thận trước và sau khi sử dụng để tránh nhiễm trùng.
• Thực hiện bởi chuyên gia: Châm cứu là phương pháp yêu cầu kỹ thuật cao và sự chính xác. Do đó, việc châm cứu nên được thực hiện bởi các chuyên gia Y học cổ truyền hoặc bác sĩ có kinh nghiệm.
• Theo dõi phản ứng của bệnh nhân: Trong quá trình châm cứu, cần theo dõi chặt chẽ phản ứng của bệnh nhân, nếu có dấu hiệu đau đớn, khó chịu hoặc phản ứng bất thường, nên dừng lại và kiểm tra.

Cách bấm huyệt

Bấm huyệt Liêm Tuyền là một phương pháp hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến họng, lưỡi, thanh quản, và giúp cải thiện sức khỏe tổng thể. Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết về cách bấm huyệt này:

Chuẩn bị:

• Tư thế người bệnh: Ngồi hoặc nằm thẳng, đầu hơi ngửa ra phía sau để vùng cổ được lộ rõ.
• Vệ sinh tay sạch sẽ: Người thực hiện cần rửa tay kỹ trước khi bấm huyệt để đảm bảo vệ sinh.

Kỹ thuật bấm huyệt Liêm Tuyền

• Bước 1: Dùng ngón tay cái hoặc ngón trỏ xác định vị trí huyệt Liêm Tuyền ở giữa sụn giáp trạng.
• Bước 2: Nhẹ nhàng ấn vào huyệt với lực vừa phải, kết hợp day nhẹ nhàng theo chuyển động tròn.
• Bước 3: Thực hiện bấm huyệt trong vòng 1-2 phút. Trong quá trình này, bệnh nhân có thể kết hợp hít thở sâu và đều đặn để giúp kích thích lưu thông khí huyết​.

Lưu ý khi bấm huyệt

• Không dùng lực quá mạnh: Cần ấn nhẹ nhàng, tránh gây tổn thương vùng cổ hoặc đau đớn cho người bệnh.
• Không thực hiện khi có vết thương hở: Nếu vùng cổ có vết thương hở hoặc viêm nhiễm, không nên bấm huyệt để tránh làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
• Thực hiện đều đặn: Để có hiệu quả tốt nhất, nên thực hiện bấm huyệt 1-2 lần/ngày, mỗi lần 1-2 phút.

Kết hợp huyệt Liêm Tuyền với các huyệt đạo khác

Dưới đây là cách kết hợp huyệt Liêm Tuyền với một số huyệt đạo khác trong các trường hợp cụ thể:

Điều trị mất tiếng, khản tiếng

• Huyệt đạo kết hợp: Hợp Cốc (Đại trường.4) + Á Môn (Đốc mạch.15).
• Công dụng: Điều trị mất tiếng do các vấn đề về dây thanh quản, căng thẳng hoặc các bệnh lý thần kinh như hội chứng Hysteria. Hợp Cốc giúp điều hòa khí huyết và giảm các vấn đề liên quan đến họng, trong khi Á Môn hỗ trợ điều chỉnh chức năng phát âm.

Điều trị sưng lưỡi, cứng lưỡi

• ​Huyệt đạo kết hợp: Trung Xung (Tâm bào.9) + Thừa Tương (Nhâm mạch.23).
• Công dụng: Hỗ trợ điều trị các triệu chứng sưng lưỡi, viêm loét lưỡi và khó cử động lưỡi. Huyệt Trung Xung là huyệt tỉnh, giúp khai thông khí huyết tại khu vực lưỡi, trong khi Thừa Tương hỗ trợ giảm viêm và khô miệng​.

Điều trị chảy nước miếng trong lúc ngủ

• Huyệt đạo kết hợp:  Thừa Tương (Nhâm mạch.23) + Địa Thương (Vị kinh.4):
• Công dụng: Giúp cải thiện tình trạng chảy nước miếng khi ngủ, đặc biệt trong các trường hợp cơ miệng yếu hoặc rối loạn hệ thần kinh. Thừa Tương giúp cải thiện khả năng đóng kín miệng trong khi ngủ, còn Địa Thương giúp điều hòa chức năng của vùng miệng.

Điều trị viêm họng, amidan

• Huyệt đạo kết hợp: Đại Chùy (Đốc mạch.14) + Phong Trì (Đởm kinh.20).
• Công dụng: Có tác dụng giảm viêm họng, amidan và các triệu chứng viêm nhiễm đường hô hấp. Đại Chùy và Phong Trì giúp hạ sốt, giảm nhiệt, trong khi Liêm Tuyền khai thông đường thở và giảm tắc nghẽn khí quản.

Điều trị hội chứng Hysteria, rối loạn thần kinh

• Huyệt đạo kết hợp: Thiếu Thương (Phế kinh.11) + Lao Cung (Tâm bào.8).
• Công dụng: Giúp cải thiện các triệu chứng thần kinh, đặc biệt là các trường hợp rối loạn cảm xúc, mất tiếng do căng thẳng hoặc ngất xỉu. Thiếu Thương và Lao Cung giúp điều hòa năng lượng trong cơ thể, kích thích hoạt động của thần kinh​.

Huyệt Liêm Tuyền đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe, đặc biệt đối với các bệnh lý liên quan đến thanh quản, họng và lưỡi. Việc áp dụng đúng phương pháp bấm huyệt hoặc châm cứu sẽ giúp khai thông khí huyết, điều hòa cơ thể và hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề sức khỏe. Để đạt hiệu quả tối ưu, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia Y học cổ truyền hoặc bác sĩ trước khi thực hiện các liệu pháp này.