Huyệt Thiên Xung: Vị Trí, Tác Dụng Và Cách Tác Động

Một trong những huyệt đạo được ứng dụng phổ biến trong các phác đồ điều trị bệnh về thần kinh là huyệt Thiên Xung. Tương tự như các huyệt đạo khác, huyệt đạo này cũng có những đặc điểm riêng về vị trí, ý nghĩa tên gọi, công năng và cách châm cứu, bấm huyệt. Cùng Đông Phương Y Pháp khám phá những thông tin này trong bài viết sau đây.

Tìm hiểu tổng quan về huyệt Thiên Xung

Huyệt Thiên Xung xuất xứ từ Giáp Ất Kinh. Đây là huyệt thứ 9 của Đởm kinh và cũng là là huyệt hội với kinh Thủ cùng Túc Thái Dương.

Tên huyệt “Thiên Xung” mang trong mình nhiều tầng ý nghĩa theo quan niệm của Y học cổ truyền, phản ánh cả vị trí và chức năng điều trị của huyệt.

• “Thiên” trong tiếng Hán có nghĩa là “trời”, chỉ rõ vị trí huyệt nằm ở vùng cao trên cơ thể, ở vùng đầu, gần tai, tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố bên ngoài​​.
• “Xung” trong tiếng Hán có nghĩa là “sự chuyển động mạnh mẽ” hoặc “sự xung đột”. Huyệt Thiên Xung được xem là điểm hội tụ và chuyển giao mạnh mẽ của khí và huyết, là nơi giao hội của kinh túc Thiếu dương với kinh túc Thái dương.

Kết hợp lại, tên “Thiên Xung” không chỉ phản ánh vị trí địa lý của huyệt mà còn thể hiện rõ ràng chức năng chữa bệnh của nó trong việc chữa trị các chứng bệnh liên quan đến đau đầu và hệ thần kinh.

Bên cạnh đó, huyệt còn có tên gọi khác là Thiên Cù.

Vị trí của huyệt Thiên Xung

Huyệt Thiên Xung nằm ở vùng đầu, phía sau huyệt Suất Cốc 0.5 thốn, nằm trên và phía sau tai, trong chân tóc khoảng 2 thốn. Đây là vị trí quan trọng trong hệ thống huyệt đạo của Y học cổ truyền, liên quan mật thiết đến vùng cơ trên tai và thần kinh mặt​.

Đặc điểm giải phẫu:

• Dưới da huyệt đạo là cơ tai trên và xương thái dương.
• Thần kinh vận động cơ tại huyệt vị là nhánh dây thần kinh mặt.
• Da vùng huyệt được chi phối bởi tiết đoạn dây thần kinh C2.

Tác dụng của huyệt Thiên Xung

Khi khai thông huyệt đạo Thiên Xung đúng cách sẽ giúp hỗ trợ điều trị các bệnh lý như sau:

• Trị đầu đau: Việc kích thích huyệt này giúp cải thiện lưu thông khí huyết, giảm áp lực trong sọ và giảm triệu chứng đau đầu​.
• Động kinh: Động kinh là tình trạng rối loạn thần kinh gây ra các cơn co giật. Tác động vào huyệt giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng và an thần, từ đó giảm tần suất, mức độ các cơn co giật​.
• Lợi răng sưng đau: Tác động vào huyệt giúp làm mát và thanh lọc nhiệt độc tích tụ trong kinh Đởm. Điều này có tác dụng giảm các triệu chứng như viêm nhiễm, sưng đau răng và lợi liên quan đến nhiệt độc trong cơ thể.

Cách châm cứu và bấm huyệt Thiên Xung

Để khai thác tối đa hiệu quả của huyệt này, việc nắm vững kỹ thuật châm cứu và bấm huyệt là vô cùng cần thiết.

Kỹ thuật châm cứu huyệt

• Vị trí kim: Kim châm thường được hướng thẳng vào huyệt, độ sâu tùy thuộc vào thể trạng của người bệnh, thường từ 0.3 đến 0.5 thốn.
• Góc châm: Góc châm thường từ 15 – 30 độ so với bề mặt da.
• Kỹ thuật lưu kim: Sau khi châm kim, có thể dùng các kỹ thuật như tả bổ, đề tả, đề bổ để tăng cường tác dụng của kim.
• Thời gian lưu kim: Thường từ 15 – 20 phút, có thể điều chỉnh tùy theo tình trạng bệnh nhân.
• Ôn cứu: Sau khi rút kim, dùng moxa hoặc đèn hồng ngoại để ôn cứu huyệt.

Kỹ thuật bấm huyệt Thiên Xung

• Cách bấm: Dùng đầu ngón tay cái hoặc các ngón tay khác day ấn vào huyệt theo chiều tròn hoặc dọc.
• Lực: Lực ấn vừa phải, tránh quá mạnh gây đau.
• Thời gian: Mỗi lần bấm từ 3 – 5 phút, thực hiện 2 – 3 lần/ngày.
• Kết hợp với các động tác: Có thể kết hợp với các động tác xoa bóp xung quanh huyệt để tăng cường hiệu quả.

Ngoài tác động đơn huyệt, có thể châm cứu và bấm huyệt Thiên Xung kết hợp một số huyệt như huyệt Phong Trì (Đ.20), huyệt Bá Hội (Đc 20), huyệt Giác Tôn (Ttu 20), huyệt Đầu Duy (Vi 8), huyệt Hợp Cốc (Đtr.4) để tăng hiệu quả trị bệnh (theo cuốn Châm Cứu Học Giản Biên).

Huyệt Thiên Xung khi được tác động đúng cách có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, đặc biệt là trong việc giảm đau đầu, căng thẳng và các vấn đề liên quan đến thần kinh. Thông qua bài viết trên, chúc độc giả có thể trang bị thêm những kiến thức hữu ích, giúp ứng dụng huyệt đạo hiệu quả và an toàn trong quá trình phục hồi thể chất.

Xem Thêm:

• Huyệt Thiếu Trạch: Vị Trí Và Kỹ Thuật Châm Cứu Trị Bệnh
• Huyệt Thông Cốc: Cách Xác Định Vị Trí Và Lợi Ích Sức Khỏe