Huyệt Thượng Cự Hư Là Gì? Tác Dụng và Cách Châm Cứu Đúng

Ngày cập nhật: 31/10/2024 Biên tập viên: Đỗ Thanh
Đánh giá bài viết

Một trong những huyệt vị được ứng dụng rộng rãi trong điều trị và phòng ngừa bệnh tật là huyệt Thượng Cự Hư, thuộc kinh mạch Vị. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về huyệt đạo này, bao gồm vị trí, cách xác định, tác dụng cũng như hướng dẫn tác động lên huyệt vị.

Huyệt Thượng Cự Hư là gì?

Huyệt Thượng Cự Hư xuất xứ từ Thiên Kim Dực. Dưới đây là những thông tin tổng quan về ý nghĩa tên gọi và đặc tính của huyệt đạo này.

  • Ý nghĩa tên gọi đó là: Huyệt nằm ở xương ống chân, tại vị trí có chỗ trũng (hư) lớn (cự), do đó có tên gọi là Thượng Cự Hư (theo Trung Y Cương Mục).
  • Tên khác: Huyệt Cự Hư Thượng Liêm, huyệt Túc Thượng Liêm, huyệt Túc Chi Thượng Liêm.
  • Đặc tính: Là huyệt thứ 37 của kinh Vị và là huyệt Hợp dưới của kinh Đại Trường.
Hình ảnh minh họa huyệt đạo
Hình ảnh minh họa huyệt đạo

Vị trí huyệt Thượng Cự Hư

Huyệt Thượng Cự Hư nằm ở vùng cẳng chân, có thể xác định theo các bước hướng dẫn như sau:

  • Tìm mắt gối ngoài: Mắt gối ngoài là vùng lõm nhỏ phía bên ngoài đầu gối (huyệt Độc Tỵ).
  • Đo xuống 6 thốn: Từ mắt gối ngoài, đo xuống dưới khoảng 6 thốn (một thốn là độ dài ngón tay cái của bệnh nhân) để tìm vị trí chiều dọc của huyệt.
  • Tiếp tục đo ra ngoài một khoát ngón tay: Ở vị trí đo được từ bước trên, tìm xương mác (xương nằm ở phía ngoài của cẳng chân) và đo ra phía ngoài một khoảng bằng một khoát ngón tay (khoảng 1.5cm) sẽ thấy huyệt nằm sát cạnh xương mác.
  • Kiểm tra lại vị trí dưới huyệt Túc Tam Lý: Huyệt Thượng Cự Hư nằm dưới huyệt Túc Tam Lý (huyệt Vi.36) khoảng 3 thốn. Kiểm tra và điều chỉnh vị trí sao cho đúng mốc.

Giải phẫu của vùng huyệt Thượng Cự Hư:

  • Dưới da là bờ ngoài cơ cẳng chân trước và bờ trong của cơ duỗi chung các ngón chân, nằm ở khe giữa xương chày và xương mác.
  • Thần kinh vận động cơ khu vực huyệt là các nhánh dây thần kinh chày trước.
  • Da vùng huyệt chịu chi phối bởi tiết đoạn thần kinh L5.

Tác dụng của huyệt Thượng Cự Hư

Đây là một huyệt có tác dụng chữa trị nhiều loại bệnh khác nhau nhờ khả năng khai thông kinh mạch và cân bằng khí huyết trong cơ thể. Cụ thể,

  • Hỗ trợ tiêu hóa: Huyệt này có tác dụng kích thích và điều hòa chức năng tiêu hóa, giúp cải thiện các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, táo bón và tiêu chảy.
  • Giảm đau và cải thiện chức năng chân: Thượng Cự Hư có tác dụng tốt trong việc giảm đau đầu gối, đau chân và các vấn đề khác liên quan đến khớp gối, giúp lưu thông khí huyết và làm giảm căng thẳng tại khu vực này.
  • Cải thiện tuần hoàn máu: Khi huyệt này được kích thích, nó giúp thúc đẩy tuần hoàn máu và năng lượng, làm tăng lưu lượng máu đến các cơ quan và mô cơ.
  • Giảm căng thẳng, mệt mỏi: Huyệt Thượng Cự Hư còn được dùng để giúp cơ thể thư giãn, giảm căng thẳng và lo âu.
  • Điều trị các vấn đề về đường ruột: Nhờ vị trí nằm trên kinh Đại Trường, huyệt này có thể hỗ trợ trong việc giảm các vấn đề liên quan đến ruột và đại tràng như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích.
Huyệt có tác dụng giảm đau và cải thiện chức năng chân
Huyệt có tác dụng giảm đau và cải thiện chức năng chân

Hướng dẫn cách châm cứu và bấm huyệt Thượng Cự Hư

Để châm cứu và bấm huyệt Thượng Cự Hư hiệu quả, bạn có thể làm theo các hướng dẫn sau:

Cách bấm huyệt 

  • Tư thế chuẩn bị: Ngồi ở tư thế thoải mái, có thể ngồi trên ghế hoặc nằm ngửa để dễ tiếp cận vị trí huyệt.
  • Xoa bóp làm ấm: Trước khi bấm huyệt, nên xoa nóng hai bàn tay và vùng xung quanh huyệt để tăng cường hiệu quả.
  • Bấm huyệt: Dùng ngón tay cái ấn nhẹ lên huyệt, sau đó tăng dần lực ấn, giữ khoảng 15 – 30 giây. Nhả ra từ từ và lặp lại động tác này từ 3 – 5 lần.
  • Kết thúc: Sau khi bấm huyệt xong, xoa bóp nhẹ nhàng quanh vùng đó để thư giãn cơ bắp và giảm bất kỳ cảm giác khó chịu nào.

Châm cứu huyệt 

  • Chuẩn bị kim châm cứu: Sử dụng kim tiệt trùng, đảm bảo kim đạt tiêu chuẩn y tế.
  • Xác định vị trí chính xác: Như hướng dẫn ở trên, xác định điểm huyệt và sát trùng vùng huyệt.
  • Châm kim vào huyệt: Nhẹ nhàng châm kim theo hướng thẳng đứng hoặc hơi nghiêng, đưa vào sâu từ 1 – 1.5 thốn (tuỳ vào cơ địa và mức độ cần thiết).
  • Giữ và điều chỉnh kim: Sau khi châm, có thể xoay hoặc điều chỉnh nhẹ kim để kích thích huyệt.
  • Rút kim và sát trùng: Sau khoảng 10 – 15 phút, rút kim từ từ và sát trùng lại vị trí huyệt để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Châm cứu cần được thực hiện bởi người có chuyên môn cao
Châm cứu cần được thực hiện bởi người có chuyên môn cao

Chú ý, việc châm cứu nên được thực hiện bởi người có chuyên môn, vì châm cứu không đúng kỹ thuật có thể gây tổn thương hoặc tác dụng phụ.

Ngoài ra, huyệt Thượng Cự Hư còn có thể được kết hợp với các huyệt khác để tăng cường hiệu quả điều trị. Ví dụ:

  • Phối hợp với huyệt Hạ Cự Hư: Điều trị tiêu chảy phân sống (theo Châm Cứu Đại Thành).
  • Phối hợp với huyệt Thiên Xu: Điều trị viêm ruột (theo Châm Cứu Học Thượng Hải).

Huyệt Thượng Cự Hư là một huyệt vị quan trọng có nhiều tác dụng trong việc chăm sóc sức khỏe. Việc nắm vững kiến thức về vị trí, cách xác định và tác dụng của huyệt sẽ giúp bạn chủ động hơn khi ứng dụng trong phòng ngừa và điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tác động lên huyệt vị này cần được thực hiện bởi người có chuyên môn hoặc dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Xem Thêm:

Bình Luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Đặt lịch khám chữa bệnh