Huyệt Dương Cương: Xác Định Vị Trí Và Tác Dụng Trị Bệnh

Trong Y học cổ truyền, huyệt Dương Cương là một huyệt vị quan trọng trên kinh Bàng Quang, được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý liên quan đến gan mật, tiêu hóa. Bài viết này sẽ cung cấp cho cái nhìn chi tiết về huyệt đạo này, bao gồm vị trí, tác dụng và cách thức tác động của huyệt đạo trị bệnh hiệu quả.

Huyệt Dương Cương là gì?

Huyệt Dương Cương (còn được gọi là huyệt Dương Cang) có xuất xứ từ Giáp Ất Kinh. Đây là huyệt thứ 48 thuộc Bàng Quang kinh. Trong Trung Y Cương Mục phân tích ý nghĩa tên huyệt đạo này như sau:

• “Dương”: Huyệt nằm ở phần lưng thuộc dương, mang tính dương, đồng thời liên quan đến các cơ quan thuộc hệ lục phủ (gan, mật, dạ dày, ruột non, ruột già và bàng quang).
• “Cương”: Có nghĩa là cứng rắn, mạnh mẽ, thống lĩnh, chủ đạo. Huyệt có vị trí ngang với huyệt Đởm Du, là huyệt chủ đạo thống lĩnh các huyệt lục phủ.

Có thể thấy ý nghĩa tên huyệt phản ánh tính chất dương và vai trò thống lãnh của huyệt này trong việc điều trị các bệnh về gan, mật và các triệu chứng liên quan như viêm, tiêu chảy, vàng da.

Vị trí huyệt Dương Cương

Huyệt Dương Cương nằm dưới gai sống lưng T10, đo ngang ra 3 thốn, cách huyệt Đởm Du 1.5 thốn. Để xác định chính xác vị trí, bạn thực hiện các bước sau:

• Bước 1 – Xác định đốt sống lưng T10: Đây là đốt sống nằm ngang mức rốn. Bạn có thể cúi người ra phía trước, đốt sống nào nhô lên cao nhất chính là đốt sống T10.
• Bước 2 – Xác định huyệt: Từ gai sống lưng của đốt sống T10, đo ngang ra 2 bên, mỗi bên 3 thốn, đây chính là điểm huyệt cần tìm.

Đặc điểm giải phẫu của vị trí huyệt:

• Dưới da vùng huyệt là cơ lưng to, cơ chậu sườn – ngực, cơ răng cưa bé sau – dưới, cơ gian sườn 10, gan hoặc phổi.
• Thần kinh vận động cơ là nhánh đám rối cánh tay và nhánh dây thần kinh gian sườn 10.
• Da vùng huyệt này sẽ chịu chi phối bởi tiết đoạn dây thần kinh D9.

Tác dụng của huyệt Dương Cương

Trong Y học cổ truyền, huyệt đạo Dương Cương được biết đến với công dụng Thanh Đởm, hóa thấp nhiệt. Vậy nên huyệt đạo này được ứng dụng trong điều trị các vấn đề như:

• Viêm gan và mật: Kích thích huyệt giúp giảm sự tắc nghẽn của khí huyết, hỗ trợ chức năng thanh lọc và giải độc của gan, từ đó giảm viêm​.
• Vàng da: Chức năng gan mật suy giảm, gây ứ đọng dịch mật và dẫn đến vàng da. Kích thích huyệt này giúp thanh lợi thấp nhiệt, thông lợi gan mật, thúc đẩy quá trình bài tiết dịch mật, từ đó giảm vàng da.
• Tiêu chảy: Huyệt đạo Dương Cương có tác dụng kiện tỳ ích khí, thanh lợi thấp nhiệt, điều hòa chức năng tiêu hóa, giảm triệu chứng tiêu chảy.
• Bụng sôi: Châm cứu và bấm huyệt giúp điều hòa khí huyết và cải thiện chức năng tiêu hóa, làm giảm hiện tượng đầy hơi, bụng sôi và khó tiêu​.
• Viêm dạ dày: Kích thích huyệt Dương Cương sẽ giảm tình trạng nhiệt khí và viêm nhiễm trong dạ dày, làm giảm triệu chứng đau và khó chịu. Ngoài ra, huyệt còn giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường khả năng tự chữa lành của niêm mạc dạ dày.

Hướng dẫn châm cứu và bấm huyệt Dương Cương

Trong Y học cổ truyền, huyệt Dương Cương thường được tác động khai thông bằng 2 phương pháp chính là châm cứu và bấm huyệt như sau:

Châm cứu huyệt đạo:

• Người bệnh nằm sấp hoặc ngồi thoải mái.
• Sát trùng sạch vùng da quanh huyệt.
• Châm kim xiên lên trên với sâu khoảng 0.5 – 0.8 thốn (Không châm sâu quá vì có thể đụng phổi).
• Thực hiện cứu (3 – 5 tráng) hoặc ôn cứu (5 – 15 phút) tùy theo tình trạng bệnh.
• Rút kim khỏi huyệt và sát trùng lại vùng da.

Cách bấm huyệt:

• Người bệnh cũng nằm sấp hoặc ngồi thoải mái tương tự châm cứu.
• Dùng ngón day ấn huyệt theo chiều kim đồng hồ.
• Kết hợp các động tác day, ấn, miết, xoa bóp để tăng cường hiệu quả.
• Thời gian bấm huyệt khoảng 3 – 5 phút, mỗi ngày 2 – 3 lần.

Hiểu rõ về vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt Dương Cương sẽ giúp bạn khai thác hiệu quả tiềm năng của huyệt vị này trong việc chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc châm cứu cần được thực hiện bởi người có chuyên môn và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào.

Xem Thêm:

• Huyệt Dương Giao: Vị Trí Và Tác Dụng Trong Y Học Cổ Truyền
• Huyệt Đan Điền Là Gì? Tìm Vị Trí Và Lợi Ích Đối Với Sức Khỏe